Kurum çalışanlarının, örgütsel bağlılığını etkileme sürecinde otantik ve hizmetkâr liderlik davranışlarının incelenmesi: Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı örneği

Abstract

Bu tez çalışmasında, Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı çalışanlarının otantik ve hizmetkâr liderlik davranışlarının örgütsel bağlılıklarına etkisinin incelenmesi ve bu etkilerin hangi düzeyde olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli genel tarama modelidir. Bu araştırma 3 ana hipotez ve 21 alt hipotezden oluşmaktadır. Araştırmanın uygulandığı yer Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatıdır. Araştırmanın evrenini Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatında çalışan 5415 kişi, örneklemini ise 244'ü erkek, 232'i kadın çalışan olmak üzere toplamda 476 kişi oluşturmakta olup; basit tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılarak; veri toplama aracı olarak yüz yüze görüşme yöntemi ile anket formu kullanılmıştır. Anket formu, 2017 yılının Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında uygulanmıştır. Meyer, Allen, & Smith tarafından 1993 yılında geliştirilen, 18 sorudan oluşan 5'li likert tipinde örgütsel bağlılık ölçeği, Walumbwa ve arkadaşları tarafından 2008 yılında geliştirilen, 16 sorudan oluşan 5'li likert tipinde otantik liderlik ölçeği ve Dierendonck ve Nuijten tarafından 2011 yılında geliştirilen, 30 sorudan oluşan 5'li likert tipinde hizmetkâr liderlik ölçeği kullanılmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliliğinin tespiti maksadıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA), güvenirliliğinin tespit edilmesi için Cronbach's alfa güvenirlik katsayıları ortaya konulmuştur. Sonuç itibariyle KMO test sonucu 0,500'den yüksek ve Bartlett X² testlerinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Analizler SPSS 23 programı üzerinde yapılmıştır. % 95 güven oranı ile çalışılmıştır. Bağımsız değişken olan otantik liderlik ve hizmetkâr liderlik davranışları ile bağımlı değişken örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla korelasyon analizi yapılmıştır. Bağımlı değişken boyutlarının, bağımsız değişkenlerin boyutları üzerindeki etkilerini tek tek incelemek için, regresyon analizlerinden faydalanılarak; basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Çalışanların hizmetkâr liderlik davranışlarının örgütsel bağlılığı etkileme sürecinde cinsiyet, yaş ve ev halkı aylık ortalama gelirinin etkili rol oynadığı, eğitim durumu, medeni durum, meslekte geçirilen hizmet toplamı ve kurumdaki çalışma süresi hizmetkâr liderlik davranışlarının örgütsel bağlılığı etkileme sürecinde etkili rol oynamadığı görülmüştür. Otantik liderlik davranışlarının örgütsel bağlılığı etkileme sürecinde cinsiyet ve eğitim durumu etkili rol oynadığı, medeni durum, yaş, ev halkı aylık ortalama gelir, meslekte geçirilen hizmet toplamı ve kurumdaki çalışma süresi otantik liderlik davranışlarının örgütsel bağlılığı etkileme sürecinde etkili rol oynamadığı görülmüştür. Örgütsel bağlılığı etkileme sürecinde cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, yaş, ev halkı aylık ortalama geliri, meslekte geçirilen hizmet toplamı ve kurumda geçirilen sürenin etkili rol oynadığı görülmüştür. Elde edilen verilere göre, örgütsel bağlılık ile otantik liderlik ve hizmetkâr liderlik arasında pozitif yönlü orta kuvvetli ilişki bulunmaktadır. Erkeklerin normatif bağlılık, örgütsel bağlılık düzeyleri daha yüksek çıkmıştır. Erkekler ile kadınlar arasında otantik liderlik, hizmetkâr liderlik puanları bakımından istatistiksel anlamlı fark bulunmamıştır.

In this thesis, it is aimed to investigate the effects of authentic and servant leadership behaviors of organizational staff of Ministry of Health on the organizational commitment and to determine the level of these effects. The research model is the general screening model. This study consists of 3 main hypotheses and 21 sub-hypotheses. The Ministry of Health is the central organization of the study. The population of the study consisted of 5415 people working in the central organization of the Ministry of Health, and the sample consisted of 476 people, 244 of which were men and 232 women. using simple random sampling method; As a data collection tool, a questionnaire was used by face to face interview method. The questionnaire was applied in June, July, August and September of 2017. The 5-point Likert-type organizational commitment scale, consisting of 18 questions, developed in 1993 by Meyer, Allen, & Smith, was developed by Walumbwa et al. In 2008, developed in 2011 by a 5-point Likert-type authentic leadership scale consisting of 16 questions and developed by Dierendonck and Nuijten in 2011. A 5-point Likert-type servant leadership scale consisting of 30 questions was used. In order to determine the construct validity of the scales, exploratory factor analysis (AFA) and Cronbach's alpha reliability coefficients were determined to determine the reliability. As a result, KMO test results were higher than 0.500 and Bartlett X² tests were found to be significant. Analyzes were made on SPSS 23 program. 95% confidence rate was studied. Correlation analysis was carried out to determine the relationships between independent leadership, authentic leadership and servant leadership behaviors and dependent variable organizational commitment. Using the regression analysis to examine the effects of the dependent variable dimensions on the dimensions of the independent variables; simple linear regression analysis. It was observed that gender, age and monthly average household income played an effective role in the process of effecting servant leadership behaviors on organizational commitment, educational status, marital status, duration of professional service and working time at institution did not play an effective role in the process of influencing organizational commitment of servant leadership behaviors. In the process of influencing the organizational commitment of authentic leadership behaviors, gender and education status played an effective role, marital status, age, monthly average household income, duration of professional service and working time at the institution showed that authentic leadership behaviors did not play an effective role in the process of influencing organizational commitment. Gender, education, marital status, age, monthly average household income, occupational total service duration and working time in the institution played an effective role in the process of influencing organizational commitment. According to the data obtained, there is a positive positive relationship between organizational commitment and authentic leadership and servant leadership. Men have higher normative commitment and higher levels of organizational commitment. In terms of authentic leadership and servant leadership scores between men and women it is not a statistically significant difference.