Finansal piyasalarda derecelendirme (rating) kavramı ve derecelendirmenin kredi risk ölçümünde kullanımı: Kobi'ler için bir model tasarımı

Abstract

İnsan ihtiyaçlarının karşılanmasında gerekli kaynaklara sahip olanlarla kaynakları kullananlar arasındaki ilişki her zaman var olmuştur ve iktisadi yaşamın devamlılığı için ikisi bir bütünün parçaları olmuşlardır. Fon sahipleri(yatırımcılar), fon kullandırmaktan dolayı katlanacakları risk düzeyi hakkında bilgi sahibi olmak isterken, fon kullanıcıları(borçlular), ihtiyaçları olan kaynağı sağlamak için mali güçlerini yatırımcılara göstermek istemişlerdir. Böylece fon ihtiyacı olanlar ile fon fazlasını arz edenler arasında sistematik bilgi akışının sağlanması ihtiyacı, derecelendirme (rating) müessesesinin ortaya çıkış nedeni olmuştur. 1900'lü yılların başında sermaye piyasalarında başlayan derecelendirme fonksiyonu daha sonra küresel fon transferlerinin yaygınlaşması ile finansal piyasalara da geçmiş ve yaşanan küresel krizler sonrasında Basel Komitesi finansal kurumları düzenleyici bir rol üstlenmiştir. BASEL bankalar için katlandıkları risk ölçüsünde sermaye bulundurma standartlarını oluşturmuş ve bankacılık sektörü için derecelendirme sistemini tavsiye etmiştir. Kredilerde derecelendirme faktörü, sonuçları itibariyle mevcut risk düzeyine göre kredinin şartlarını (teminat, vade, limit, faiz) oluşturmaya katkı sağlayarak kaynak yönetiminde etkinlik ve verimlilik sağlarken, BASEL kriterleri gereği sermaye yeterliliği rasyosunun tespitinde (risk getirili aktiflerin ölçümünde) önemli bir faktör olmaktadır. Çalışmada kredi riskinin derecelendirme yöntemi ile ölçülebilirliği örnek bir uygulama üzerinden ortaya konmaya çalışılmış ve yargısal sonuçlar ile derece sonuçları karşılaştırılarak yöntemin tutarlılık düzeyi irdelenmiştir.

The relationship between those who have the necessary resources to meet human needs and those who use the resources has always been existed and for the continuum of economic life, the two have become parts of a whole. Fund holders (investors) have wanted to have information about the level of risk they would be exposed to in case of fund transfer while fund users (borrowers) have wanted to show their financial strength to investors to provide the resources they needed. Thus, providing the necessary information flow between those who need funds and those who offer surplus funds has been the reason for the establishment of the rating institution. The rating function, which has started in the capital markets in the early 1900s, has spread to financial markets as a result of the increase in global fund transfers and than following the global crises, the Basel Committee has assumed a regulatory role in financial institutions. BASEL has determined the criteria for banks to have capital according to the risk they assume and recommended a rating system for the banking system. Credit rating factor provides optimisation and efficiency in resource management by contributing to the establishment of credit terms (collateral, maturity, limit, interest) according to the current risk level and it is an important factor in determining the capital adequacy ratio (in the evaluation of risk-bearing assets) according to the BASEL criteria. In this study, it is tried to put forward the measurability of credit risk with the rating method through a sample application and the consistency level of the method has been tested by comparing the results of the rating with the interpretive analysis.