Sağlık Çalışanlarında Mobbing Algısının İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Kamu Hastanesinde Bir Araştırma

Abstract

Mobbing işyerinde hedef alınan kişiye karşı birkaç ay süre ile sistematik olarak duygusal yönden zarar verici davranışlara maruz bırakılarak; kişinin dışlanma ve yıpratılma sürecidir. İş tatmini ise; kişinin, iş deneyimlerinin sonucu ortaya çıkan olumlu ya da olumsuz tutumu ile kişinin işine karşı duyduğu hoşnutluk ya da hoşnutsuzluktur. Mobbing kişinin iş hayatını negatif yönde etkileyerek çalışanların iş tatminlerinde olumsuz duygular yaratabilmektedir. Hizmet sektörü kapsamında olan ve zorlayıcı çalışma koşullarını barındıran sağlık sektörü, mobbingin yaygın şekilde oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Sağlık çalışanlarının mobbinge maruz kalması sonucu fiziksel ve ruh sağlıkları, sosyal ilişkileri ve iş tatminleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu araştırma, İstanbul Bakırköy ilçesinde bulunan bir kamu hastanesindeki sağlık çalışanlarının mobbing değerlendirme algılarının (ortalamalarının) olumlu ya da olumsuz olmasının iş tatmini üzerindeki etkisinin araştırmak amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Çalışmaya 59 hekim, 277 hemşire, 18 ebe ve 32 sağlık memuru olmak üzere 386 sağlık çalışanı katılmıştır. Veri toplama işlemi üç bölümden oluşan anket aracılığı ile gerçekleşmiştir. Anketin ilk kısmı; Kişisel Bilgi Formu, ikinci kısmı "Heinz Leymann'ın Psikolojik Terör Envanterinden", üçüncü kısmı "Minnesote İş Tatmini Ölçeği" sorularından oluşmaktadır. Çalışmadan elde edilen bulguların istatistiksel analizi için SPSS 21,0 programı kullanılmıştır. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlar (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Niceliksel verilerin analizinde; Mann Whitney U, Kruskal Wallis H-testi kullanılırken ölçeklerin karşılaştırılmasında Speraman Korelasyon analizi ve Lineer Regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışmamızın analizleri sonucunda çalışanların mobbing algı değerlendirmelerinin olumlu ya da olumsuz olması ile iş tatmini arasında anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Mobbing algısına yönelik değerlendirme seviyelerinin ve iş tatmini arasındaki korelasyon analizi sonucunda ilişkinin negatif yönde olduğu; mobbing algısı arttıkça iş tatmininin azalmakta olduğu tespit edilmiştir. Sağlık çalışanlarının demografik özelliklerinin mobbing algı değerlendirmeleri ve iş tatmini üzerindeki etkisinin sonucunda; eğitim durumu, cinsiyet, çalışma yılı, çalışma şekli, işyerindeki pozisyon, mobbing algı değerlendirmesinde olumlu ya da olumsuz etkiye sebep olurken; çalışma şekli, çalışma yılı, eğitim durumu, işyerindeki pozisyon, meslek, yaş, cinsiyet ve medeni durum iş tatmininde etkili olduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Mobbing, İş tatmini, Sağlık çalışanları

Mobbing is the exclusion and the eroding process to the targeted person in the workplace as systematic exposure to emotionally damaging behavior. Job satisfaction is the person's positive or negative attitude toward his job resulting from the experience at his work. Mobbing can effect person's working life that can make negative emotions to job satisfaction. Health sector includes challenging operating conditions and that paves mobbing to occur widely. Mobbing effects health worker's physical and mental health, social relationships and job satisfaction negatively. This study aims to determinate the effect of mobbing on job satisfaction of health workers at Bakirkoy State Hospital in Istanbul. 386 health workers participated the study includes 59 doctors, 277 nurses, 18 midwives and 32 medical officers. Data collection made by means of questionnaire consisting of three parts. First part of questionnaire is ''Personal Information Form'', the second part is "Heinz Leymann Inventory of Psychological Terror", the third part is "Minnesota Satisfaction Questionnaire". SPSS 21.0 software was used for statistical analysis of the findings from the study. Data were analyzed using descriptive statistical methods (frequency, percentage, mean, standard deviation) was used. In the analysis of quantitative data; Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H-test was used for comparison of scale Spera Bremen correlation analysis and linear regression analysis were used. As a result of analysis in our study we found a significant relationship between mobbing and positive or negative job satisfaction. We found that there is a negative correlation between job satisfaction and mobbing perception. When mobbing perception increase job satisfaction decreases. The effect of health worker's demographic values on mobbing perception; education, gender, year of study, type of work, position at work effects mobbing perception negatively or positively. Mode of operation, years of education, position in the workplace, profession, age, gender and marital status has been found to be effective in job satisfaction. Key Words: Mobbing, Job satisfaction, Health workers