Yaratıcı Dramanın Stresle Başetmeye Etkisi

Abstract

Bu çalışma , öğrencilerin yaşadığı stres ve kaygı durumlarının farkına varmasını sağlamak ve 'yaratıcı drama' yöntemi kullanarak dramanın stres ve kaygı üzerindeki etkisini deneysel yöntem ile ölçmeyi amaçlamaktadır. Dİğer bir amaç ise katılımcıların streslerini ve kaygılarını etkileyen faktörleri ( cinsiyet, yaş, gelir düzeyi, ebeveyn eğitim durumu algısı açısından) incelemektir. Araştırma 17' i kadın ve 83 'i erkek toplam 100 kişiden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların yaşları 15 ve 17 arasında değişmektedir. Bu araştırmadan elde edilecek veriler: Kişisel Bilgi Formu; ( bu form yaş ,cinsiyet,okul durumu, ebeveyn eğitim durumu , anne ve baba birliktelik durumu , anne ve baba eğitim seviyeleri ailenin aylık geliri gibi 14 tane soruyu) içersinde barındırmaktadır. Algılanan Stres Ölçeği ; beşli likert tipi dereceleme ölçeği olarak geliştirilen ölçekte14 madde bulunmaktadır. Ölçek, "hiç (0) , neredeyse hiç "(1), "bazen" (2), "sıkça" (3)"çok sık" (4) seçeneklerinden oluşmaktadır. 14 maddelik bu formda 4-5-6-7-9-10 ve 13. maddeler terste puanlanmaktadır. Bir katılımcının bu ölçekten elde edebileceği en düşük ve en yüksek puanlar sırasıyla 0 ve 56'dır. Algılanan Stres Ölçeği üzerine yaptığı araştırmada Eskin ve Arkadaşları bu çalışmadan elde ettiği bulgulardan Algılanan Stres Ölçeğinin yeterli düzeyde içtutarlık ve test tekrar test güvenirliğe sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, bulgular Algılanan Stres Ölçeği'nin öz-yeterlik ve stres algısı olmak üzere iki faktörden oluştuğunu ve yüksek düzeyde eşzamanlı geçerliliğe sahip bir ölçüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır'. Yapılan bu çalışmadaki bulgular Türkiyede Algılanan Stres Ölçeğinin bulguları göz önüne alındığında, Türkçe Algılanan Stres Ölçeği'nin uzun ve kısa formları insanların hayatlarındaki stres algılarını ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak kullanılabilir olduğunu ortaya koymuştur . Kaygı Ölçeği STAI TX-I Sürekli Kaygı, STAI TX-II Durumsal Kaygı Ölçekleri ile veriler toplanmıştır. STAI TX-I Sürekli Kaygı, STAI TX-II Durumsal Kaygı Ölçekleri Spielberger ve arkadaşları tarafından 1970 'te geliştirilmiş, Öner vd.tarafından Türk toplumuna uyarlaması yapılmış, Durumluk ve Sürekli Kaygı düzeylerini 20 soru ile ayrı ayrı ölçen likert tipi bir ölçektir. Puan seviyelerinin artması , kaygı seviyelerinin artığını , puan seviyelerinin düşmesi kaygı seviyelerinin düştüğünü gösterir. 1975 yılında Türkçe'ye çevrilerek geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan ölçek yirmişer maddelik Durumsal Kaygı ve Sürekli Kaygı ölçeklerinden oluşmaktadır. Her iki ölçekten elde edilen toplam puan değeri 20-80 arasında değişir. Büyük puan yüksek kaygı seviyesini, küçük puan ise düşük kaygı seviyesini belirtir . "Hiç" ile "Tamamıyla" arasında değişen dört derecelik bir ölçektir. Öner tarafından 1977 yılında envanterin Türkiyede güvenirlik ve geçerliliği yapılmıştır. Durumsal Kaygı ve Sürekli Kaygı Ölçeğinde iki tür ifade vardır. Doğrudan ifadeler olumsuz duyguları, tersine dönmüş ifadeler ise olumlu duyguları dile getirir. Durumsal Kaygı Ölçeğinde tersine dönmüş ifadeler 1, 2, 5, 8, 10, 11, 15, 16, 19 ve 20. maddelerdir. Sürekli Kaygı Ölçeğindeki tersine dönmüş ifadeler ise 21, 26, 27, 30, 33, 36 ve 39 uncu maddelerdir. Doğrudan ve tersine dönmüş ifadelerin ayrı ayrı toplam ağırlıkları bulunduktan sonra doğrudan ifadeler için elde edilen toplam ağırlık puanından , ters ifadelerin toplam ağırlık puanı çıkarılır. Bu sayıya , önceden saptanmış ve değişmeyen bir değer eklenir. Durumluk Kaygı Ölçeği için bu değişmeyen değer 50, Sürekli Kaygı Ölçeği için 35'tir. En son elde edilen değer bireyin kaygı puanıdır. Durumluk Kaygı Ölçeği (DKÖ), ani değişiklik gösteren heyecansal reaksiyonları değerlendirmede oldukça duyarlı bir araçtır. Envanterin ikinci bölümünde yer alan yine 20 maddeden oluşan Sürekli Kaygı Ölçeği Ölçeği (SKÖ), kişinin genelde, yaşama eğilimi gösterdiği kaygının sürekliliğini ölçmeyi amaçlamaktadır. Skorlar 20 (düşük anksiyete) ile 80 (yüksek anksiyete) arasındadır. Verileri elde etmek için Pearson Korelasyon Katsayısı, T-testi ve F testi analiz teknikleri kullanılmıştır. Düzce ilinin Kaynaşlı ilçesinde yer alan Şehit Sabri Altınbaş Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde okuyan bir ve ikinci sınıf öğrencileri bu araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu Lise Turizm ve Otelcilik Lisesi olarak görev yapmaktadır. Lisenin Okul mevcudu civar köylerdeki okullardan daha azdır. Lise birinci sınıf 9-A ve 9-B olarak iki şubeye sahiptir. Lise birinci sınıfların mevcudu 9-A (28 kişi) ve 9-B (25 kişi) olmasından dolayı toplam 53 kişiden oluşmaktadır. Lise ikinci sınıflar ise okulun meslek lisesi olmasından dolayı lise ikinci sınıfa geçerken iki alanda (Konaklama- Yiyecek ) tercih yapmaktadır. Okulda Konaklama ve Yiyecek olarak iki şube bulunmaktadır. 10 –A konaklama ( 25 ) ve 10- A yiyecek ( 25 ) bu sınıflarında toplam öğrenci sayısı 50 kişiden oluşmaktadır. Bu araştıştırmaya şeçilen lise 1 ve lise 2 . sınıf öğrencileri arasından şeçilen 100 kişinin 50 si deney grubuna 50 si kontrol grubuna şeçkisiz atama yöntemi ile atanmıştır. İlk olarak 100 kişiye Kişisel Bilgi Formu (14 maddeden oluşan ),daha sonra Algılanan Stres Ölçeği (14 madde ), STAI TX-I Sürekli Kaygı Ölçeği, STAI TX-II Durumsal Kaygı Ölçeği (40 madde )verilmiştir. Daha sonra şeçkisel atama ile 50 kişi deney gurubu 50 kişi de kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Belirlenen 50 kişilik deney grubuna Stres ve Kaygıyla Baş edebilme becerilerini geliştirebilmek için oluşturulan 13 'yaratıcı drama' oturumu uygulanmış ve daha sonra tekrardan Algılanan Stres Ölçeği ve STAI TX-I Sürekli Kaygı, STAI TX-II Durumsal Kaygı Ölçekleri uygulanmıştır. Ön test ve son test arasındaki farklara bakılmıştır. Çıkan farklar üzerinden kontrol grubu ( drama oturumları uygulanmamış ) ile karşılaştırılmıştır. Deney grubundaki 50 kişi üzerine 'yaratıcı dramanın' stres ve kaygıyla baş etme üzerine etkisini incelemek için yapılan analizler bu iki değişkenin birbiriyle pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu göstermiştir. Kız ve erkek katılımcıların, stres ve kaygıyla baş edebilme düzeyleri arasında cinsiyete göre anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur. Gelir düzeyindeki değişikliğin stres ve kaygı faktörlerini artırdığı gözlemlenmiştir. Ebeveyn Eğitim Durumunun kaygı ve stres faktörleri açısından anlamlı bir değişken olduğu gözlemlenmiştir. Yapılan 'yaratıcı drama' oturumlarının Stresle baş etmede ve Kaygı düzeyini olumlu yönde değiştirmede anlamlı bir etken olduğu gözlemlenmiştir.

The aim of this project is to make them realize the stress situations experienced by young and adult people and to teach them the methods of struggle against stress using creative drama method and to reduce the effects of stress. Stress factors are examined in terms of gender,age,level of income,perception of parental education status. The research was realized to obtain on a total of 100 people including 17 women and 83 men. Participants ages are ranged from 16 to 17 years. The data in the project were obtained with personal information form,Perceived Stress Scale and Anxiety Scale STAI I-II . Perceived Stress Scale is composed of 14 items, Anxiety Scale STAI I-II is composed of 40 items. Pearson Correlation Coefficient,t test and F test analysis techniques were used to obtain the data. The relationship between the creative drama studies for 50 people in the experimental group to cope with stress was examined and the correlation showed that these two variables are related to each other positively and significantly.It was found that there is a significant difference between the levels of coping with stress and stress by sex in girl and boy participant. It has been observed that the change in income level increases the stress factors. It has been observed that parental education status is a significant variable in terms of anxiety and stress factors. It has been observed that creative drama sessions have been a significant factor in changing the direction of stress to cope positively and anxiety level.