Lider İletişim Tarzlarının Örgütsel Muhalefete Etkisinde Örgütsel Erdemliliğin Düzenleyici Rolü: Otel İşletmeleri Üzerine Bir Çalışma

Abstract

21. yüzyılın yoğun rekabet ortamında işletmelerin hayatta kalabilmeleri için maddi sermaye yatırımının yanında entelektüel sermaye yatırımının da önemi artmıştır. Bu nedenle yetişmiş çalışanları işletmede tutabilmek için onlara ödenen ücret tek başına yeterli olmamakta; bunun dışında başka faktörler de önem kazanmaktadır. İyi insan ilişkileri kurabilmek, onların duygularını anlayabilmek ihtiyaçlarına cevap verebilmek her kademedeki lider/yöneticinin temel görevleri arasında olmalıdır. Her liderin farklı bir liderlik davranışı ve bunu gösterdiği bir iletişim tarzı bulunmaktadır. Çalışanların liderleriyle olan ilişkilerinde liderlerin iletişim tarzlarının çalışanların davranışlarını değiştirdiği düşünülmektedir. Örgütsel muhalefet konusun da temelde bir iletişim faaliyeti olarak çalışanların farklı görüş, fikir ve önerilerini dile getirmeleriyle işletmeye katkısı olduğu düşünülmektedir. Örgütsel erdemlilik kavramı da çalışanların iyilik, hoşgörü, sosyal gelişim, ahlaki iyilik, dürüstlük gibi özellikleriyle ifade edilmektedir. Bu çalışmada lider iletişim tarzlarının örgütsel muhalefete etkisinde örgütsel erdemliliğin düzenleyici rolü incelenmiştir. Araştırma Türkiye'de faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel çalışanları üzerinde gerçekleştirilmiştir. 851 çalışan üzerinde gerçekleşen uygulamadan elde edilen verilerin analizinde ölçeklerin güvenirlik ve geçerlik kapsamında açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, madde analizi (madde toplam korelasyonu ve Cronbach Alpha) kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi ve yol analizi için AMOS 22.0 yazılımı; madde analizi, karşılaştırma ve ilişki testleri için SPSS 21.0 programları kullanılmıştır. Kişiye ve işe yönelik değişkenlerin karşılaştırmalarında "t testi" ve "ANOVA" testinden yararlanılmıştır. ANOVA testinde anlamlı bir farklılık tespit edildiğinde ise farkın neden kaynaklandığı " LSD Scheffe Post Hoc" testi ile belirlenmiştir. Ölçek ve alt boyutlarına ait betimsel istatistikler ve korelasyon analizinde; örgüt liderlerinin aktif ve pasif iletişim tarzlarına ilişkin katılımcıların algı puanları "orta düzeyde"; açık muhalefet davranışının "orta düzeyde"; gizli muhalefet davranışının "düşük düzeyde" ve genel olarak örgütsel muhalefet davranışının "orta düzeyde" algılandığı görülmüştür. Örgütsel erdemliliğe ilişkin katılımcıların bulundukları işletmeye yönelik örgütsel erdemlilik algısı ise "yüksek düzeyde" tespit edilmiştir. Araştırmanın birinci modeline ilişkin sonuçların analizinde örgütsel erdemlilik algısının hem aktif iletişim tarzının açık muhalefet üzerindeki etkisinde hem de gizli muhalefet üzerindeki etkisinde düzenleyici rolü olduğu görülmüştür. Araştırmanın ikinci modeline ilişkin sonuçlarda ise örgütsel erdemlilik algısının hem pasif iletişim tarzının açık muhalefet üzerindeki etkisinde düzenleyici rolü, hem de pasif iletişim tarzının gizli muhalefet üzerindeki etkisinde düzenleyici rolü olduğu tespit edilmiştir.

In addition to the material capital investment for the survival of businesses in the 21st century's intense competitive environment, investment in intellectual capital has also increased. For this reason, the fee paid to keep trained employees in business is not enough; other factors are gaining importance. Being able to respond to the needs of building good human relationships and understanding their feelings should be among the basic tasks of the leader / manager at every stage. Each leader has a different leadership behavior and a communication style that shows it. In relation to employees' leaders, it is thought that the communication styles of the leaders change the behavior of the employees. It is thought that organizational dissent is mainly contributed to the operation of employees as a communication activity by expressing different opinions, ideas and suggestions. The concept of organizational virtuousness is expressed in terms of employees' well-being, tolerance, social development, moral goodness, and honesty. In this study, the regulatory role of organizational virtuousness in the organizational dissent influence of leading communication styles is examined. Research was carried out on 4 and 5 star hotel employees operating in Turkey. Explanatory factor analysis, confirmatory factor analysis, item analysis (item total correlation and Cronbach Alpha) were used for the reliability and validity of the scales in the analysis of data obtained from 851 employees. AMOS 22.0 software for confirmatory factor analysis and path analysis; SPSS 21.0 programs were used for substance analysis, comparison and correlation tests. The "t test" and "ANOVA" tests were used to compare the variables for the individual and the job. When a significant difference was detected in the ANOVA test, the cause of the difference was determined by the "LSD Scheffe Post Hoc" test. In descriptive statistics and correlation analysis of scale and sub-dimensions; participants' perception scores on the active and passive communication styles of organizational leaders are "moderate"; "moderate" of open dissent behavior; it has been seen that the behavior of the secret dissent is "at a low level" and the behavior of the organizational dissent in general is "moderate". Organizational virtuousness perceptions of the organizational virtuousness of the participants were found to be "at a high level". In analyzing the results of the study's first model, it was seen that organizational virtuousness perception has a regulatory role in both the influence of the active communication style on the open dissent and the influence on the secret dissent. In the conclusions of the second model of the study, it was determined that organizational virtuousness perception has a regulatory role in both the regulatory role of passive communication on the open dissent and the effect of passive communication on the hidden dissent.