Yaşlıların Sosyal Destek Algısının Depresyon Düzeyine Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı yaşlıların sosyal destek algılarının, depresyon düzeyine etkisinin incelenmesidir. Araştırma sosyal destek sistemi detaylı olarak aile boyutu, arkadaş boyutu, aile ve arkadaş dışındaki kişi boyutu (özel insan boyutu) olarak incelenecektir. Bu genel amaç doğrultusunda temel unsurlar şu şekilde aşağıda özetlenmiştir: Yaşlılıkta sosyo-demografik özelliklerin belirleyicisi olan, yaş, cinsiyet, eğitim, medeni durum, sağlık durumu, sosyal güvence, akraba ve çocuklarla ilişki durumu çevresi ve arkadaşları ile ilişkisi, kaldığı kurum ile ilgili tutumlar gibi bağımsız değişkenlerin yaşlılık döneminde depresyon düzeyini nasıl etkilediği incelenecektir. Sosyo-demografik özelliklerin belirleyicisi olan bu değişkenlerin yaşlılık döneminde sosyal destek algısını nasıl etkilediğini ve sosyal destek algısı ile depresyon düzeyi arasında nasıl bir etki yarattığı araştırılacaktır. Yapılacak çalışmada, sosyal desteğin yaşlılık döneminde meydana gelen depresyon üzerindeki önemli rolünün belirlenecek olması ile sosyal destek ağlarının yaşlılık döneminde güçlendirilmesine yönelik bir takım çalışmaların yapılmasına olanak tanıyacaktır. Bu bakımdan çalışma önemli görülmektedir. Yaşlılar ile ilgili olarak yapılan literatür taramasında yapılan çalışmaların bir çoğunun, huzur evlerindeki yaşlıların depresyon, anksiyete ve somatizasyon düzeyleri üzerine odaklandığı görülmektedir. Ancak yaşlıların algıladıkları sosyal destek ile depresyon arasındaki bağlantıyı inceleyen araştırmalar yeterince bulunmamaktadır. Yapılan çalışmaların bir çoğu da makale seviyesinde olup, örneklemde yeterli sayıda yaşlı bireylere ulaşılmakta zorluk çekilmiş ve kısıtlı sayıda yaşlı ile araştırma yapılmıştır. Bu çalışma bu eksikliği doldurması bakımından da önemli görülmektedir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğünde kalmakta olan 100 yaşlı birey ile kontrol grubu olarak evde yakınları ile birlikte kalan 100 yaşlı bireyin katılımıyla oluşturulmaktadır. Araştırma için kullanılacak olan veri toplama araçları (Ek-I) Onam formu, (Ek-II) Sosyal Demogrofik Form, (Ek-III) Beck Depresyon Ölçeği, (Ek-IV) Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğidir. Her bir yaşlıya görüşme esnasında bu ölçekler uygulanmıştır. Her bir görüşme yaşlı bireye bağlı olarak 20-30 dakika zaman almıştır. Araştırmanın verileri, SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 18.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma verilerinin normal dağılım göstermesi nedeniyle parametrik testlerle analizler gerçekleştirilmiş olup, araştırmanın amacı doğrultusunda yaşlı bireylerin sosyal destek algılarının doğrultusunda yaşlı bireylerin sosyal destek algılarının depresyon düzeylerine etkilerini belirlemek için Two independent sample t testi, intepentent samples t testi, Sperman's correlation (iki süreli değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenme testi) ve Ki kare testi analizleri kullanılmıştır Elde edilen bulgulara göre; yaşlıların yaşı, eğitim durumu, medeni durumu, yaşlılığı tanımlama, yaşlılığı değerlendirme ve sağlık durumları ile ilgili, sağlığın fiziksel hareketleri etkileme durumu,kronik hastalığa sahip olma ve sosyal isteklerde bulunma, sosyal uğraşlarla vakit geçirme, gezilere katılma, akraba ile görüşme,bulunduğu ortamda mutlu olma, bulunduğu ortamdan yaşam nedeni, ve o ortamdan ayrılma endişesi yaşama ile ilgili durumların depresyonu etkilediği istatistiksel olarak tespit edilmiştir. Yaşlıların bulunduğu ortamda yaşama süresi, cinsiyet, televizyon izleyerek, torunlarına bakarak vakit geçirme durumu, çocuk sayısı ile ilgi durumların istatistiksel olarak depresyonu etkilemediği tespit edilmiştir. Araştırmadaki sonuçlar incelendiğinde, kurumda kalan, yaşamını sürdüren yaşlı bireylerde, evde yaşayan yaşlılara göre daha düşük seviyede depresyon tespit edilmiştir. Evde yakınları ile birlikte yaşayan yaşlılarda depresyon oranı daha yüksek seviyede çıkmıştır. Çalışmanın bulguları litaratür ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: Huzurevi, yaşlılık, depresyon, algılanan sosyal destek.

The purpose of this work is to analyse the perception of social support by the elderly and its impact on their level of depression. The research will be conducted through a study of the social support whose dimensions include family, friends, and private person. Fundamental elements of this general aim are outlined below: Age, gender, education, civil status, health conditions, social security, relation with relatives and children, relation with the social circle, attitude to the inhabited institution, which determine the socio-demographic characteristics, are the independent variables to be analysed in regard to their influence on the depression level during the elderliness. These variables, determinants of socio-demographic characteristics, will be studied for explicating how they influence the perception of social support and what type of impact they have upon the perception of social support in connection to depression levels. In this work, the determination of the pivotal role that social support plays in the occurrence of depression during the elderliness will pave the way for the realisation of future works on the reinforcement of the social support networks. In this sense, this research appears to be important: The literature survey on the elderliness revealed that most of the studies conducted in this domain focus exclusively on the depression, anxiety, and somatisation levels of the elderly who reside at nursing homes. However, there is not sufficient research on the connection between the perception of the social support by the elderly and the depression levels. The studies on the subject are in the format of an essay, and their sample, due to the difficulty of reaching to the elderly individuals, is limited. This study seems pertinent as it targets to fulfil this gap. Material and Method: This study is conducted with 100 elderly individuals who reside at a senior home in Istanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Darülaceze Müdürlüğü, and, as the control group, with 100 elderly individuals living with their relatives at home. The data collection tool to be used in this research is (Ek I) Consent Form, (Ek II) Social Demographic Form, (Ek III) Beck's Depression Scale, (Ek IV) Multi-dimensional Perceived Social Support Scale. These scales have been utilised in the interview of each elderly. Each interview, depending on the elderly individual, lasted 20-30 minutes. The Data of this research is analysed by using the package programme of SPSS 18.0 (Statistical Package for Social Sciences). Because the data of the research constitute a normal distribution, nonparametric test analyses have been realised for determining the influence of the social support perception by the elderly on their depression levels. For this purpose, Two Independent Sample t Test, Independent Samples t Test, Spearman's Correlation (determination of the relation between two variables), and Chi-squared test analyses were used. Keywords; Nursing Home, Elderliness, Depression, Perceived Social Support