Bireysel Yatırımcıların Tasarruflarını Yönlendirdiği Sermaye Piyasası Araçlarını Belirleyen Faktörlerin Analizi ve Davranışsal Finans Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Araştırmanın amacı sermaye piyasalarında işlem yapan kişilerin yatırım yaparken gösterdikleri davranışsal eğilimleri belirlemek ve çeşitli gruplar arasında bir fark olup olmadığını incelemektir. Bu amaçla yatırımcıları finansal yatırım kararına yönlendiren ve kararlarını şekillendiren eğilimleri ölçen bir temel ölçek ile takip ve risk alma eğilimlerini ölçen bir de kısa ölçek hazırlanmıştır. Ölçeklerin tasarımında kullanılan sorular daha önce yapılmış çalışmalarda yayınlanan önermeler ve araştırmacı tarafından oluşturulan maddeler arasından seçilmiştir. Seçilen maddeler ile ilgili olarak finans alanında konu üzerine çalışmalar yapmakta olan uzmanların denetiminde geçirilerek son haline getirilmiştir. Çalışmanın ön işlemleri kapsamında 114 kişilik bir örneklem kümesi üzerinden ölçeklerin önce açıklayıcı faktör analizi sonuçları değerlendirilmiş, sonrasında ise doğrulayıcı faktör analizi ile genel uyumu test edilmiştir. Belirlenen davranışsal eğilimler, bilgi ve iletişim kaynaklı eğilimler ile sosyal ve duygusal eğilimlerin yatırımcıların risk alma eğilimi ile yatırımlarına olan ilgileri ve takip sıklığı üzerinde anlamlı bir etki gösterip göstermediği değerlendirilmiştir. Bulgulara göre sermaye piyasalarında yatırım yapan bireylerin göstermekte oldukları yatırım ilgisi ve takip düzeyinin duygusal eğilimler, sosyal eğilimler, bilgi ve iletişim kaynaklı eğilimler tarafından yordandığı saptanmıştır. Çalışmada ayrıca sermaye piyasalarında yatırım yapan bireylerin göstermekte oldukları risk alabilme eğilimi düzeyinin duygusal eğilimler ve davranışsal eğilimler tarafından yordandığı saptanmıştır.

The purpose of the study is to determine the behavioral tendencies of investors in capital markets when investing and to examine whether there is a difference between the various groups. To this end, a basic scale that measures investors' tendency to direct their decisions to financial investment decisions and shape their decisions and a short scale that measures their tendency to pursue and take risks is prepared. The questions used in the design of the scales were selected from the proposals published in the previous studies and the items created by the researcher. It has been finalized under the supervision of the experts who are working on the subject in the field of finance in relation to the selected items. In the preliminary work of the study, exploratory factor analysis results were first evaluated on a sample set of 114 persons, followed by confirmatory factor analysis and general fit test. It has been assessed that behavioral trends identified, information and communication trends and social and emotional trends have a meaningful effect on investors' risk taking tendency, interest in their investments and follow-up frequency. According to findings, the investment interest and follow-up level of individuals investing in capital markets are predicted by emotional trends, social trends, information and communication-driven trends. The study also found that the level of risk-taking tendency of individuals investing in capital markets was predicted by emotional and behavioral trends.