ÜNAK 2025: Dijital Çağda Bellek Kurumları: Dönüşüm, Konumlanma ve Gelecek Perspektifleri Sempozyumu Raporu

Abstract

Hazırlamış olduğum bu rapor, 10–12 Eylül 2025 tarihlerinde Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilen ÜNAK 2025 “Dijital Çağda Bellek Kurumları: Dönüşüm, Konumlanma ve Gelecek Perspektifleri” başlıklı sempozyum kapsamında ele alınan konulara dayanmaktadır. Sempozyuma kütüphane yöneticileri, kütüphaneciler, akademisyenler, araştırmacılar, öğrenciler ve bilgi merkezlerinde görev yapan kişiler katılım sağlamıştır. Etkinlikte dijitalleşme süreçlerinin bellek kurumları üzerindeki etkileri, yapay zekâ uygulamalarının kütüphane hizmetlerindeki yeri, kültürel mirasın korunması ve güvenliği, sürdürülebilirlik yaklaşımları, kullanıcı deneyimleri, kütüphanelerin toplumsal rolleri ve bilgi profesyonellerinin dönüşen görevleri gibi başlıklar öne çıkmıştır. Oturumlarda farklı kurum ve üniversitelerden katılımcılar kendi deneyimlerini ve araştırma sonuçlarını paylaşmış, böylelikle alana ilişkin güncel sorunlar, fırsatlar ve stratejik yaklaşımlar tartışılmıştır. Sempozyumda yalnızca akademik bildiriler değil, aynı zamanda uygulama örnekleri, saha deneyimleri ve uluslararası iş birliklerine dayalı projeler de paylaşılmıştır. Katılımcılar, poster ve sözlü sunumlar aracılığıyla alandaki güncel gelişmeleri takip etme, farklı bakış açıları kazanma ve mesleki ağlarını genişletme imkânı bulmuşlardır. Bu rapor, sempozyuma katıldığım oturum ve sunumlar neticesinde hazırlanmış olup, bireysel mesleki gelişimime ve temsil ettiğim kuruma katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. “Dijital Çağda Bellek Kurumları: Dönüşüm, Konumlanma ve Gelecek Perspektifleri” başlıklı sempozyumun açılış konuşmalarında, kütüphanelerin ve bilgi merkezlerinin dijital dönüşüm sürecindeki yeni konumları ele alınmıştır. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer, kütüphanelerin yalnızca bilgiyi depolayan kurumlar olmadığını, aynı zamanda bilgiyi düzenleyen, anlamlandıran ve yön gösteren merkezler olduğunu vurgulamıştır. Ona göre kütüphaneler, toplumsal hafızanın korunmasında vazgeçilmezdir ve geçmiş ile gelecek arasında köprü kuran yapılar olarak kimliğe açılan kapılar niteliği taşımaktadır. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Osman Demir, dijitalleşmenin kütüphaneleri ortadan kaldırmadığını, tam tersine onları yeni bir döneme taşıdığını belirtmiştir. Özellikle açık erişim politikalarının bilime sunduğu katkıya dikkat çekerek, bilgiye ulaşımın yaygınlaşmasının hem akademi hem de toplum için kritik önem taşıdığını ifade etmiştir. ÜNAK Derneği Başkanı M. Fatih Kumsel ise kütüphanelerin girişimcilik ekosistemine sunduğu katkılardan ve toplum hafızasını canlı tutmadaki rollerinden bahsetmiştir. Ona göre kütüphaneler, yalnızca araştırma ve öğrenme alanları değil; aynı zamanda yenilikçi fikirlerin, girişimlerin ve iş birliklerinin doğduğu dinamik mekânlardır. Açılış konuşmalarının ardından, davetli konuşmacı Prof. Dr. Muhammet Savaş Kafkasyalı “Kimlik, Hafıza ve Uluslararası Sistem” başlıklı sunumunda, kimliklerin kökenlerinin ve kolektif hafızanın önemini ele almıştır. Toplumların varlıklarını sürdürmesinde hafıza ve bilgi yazıcılığının belirleyici rol oynadığını vurgulayan Kafkasyalı, Kartacalılara dair bilgilerin Romalılardan öğrenildiğini, Kur’an’ın ise hafızlar sayesinde korunarak aktarılabildiğini örnek olarak sunmuştur. Bu bağlamda, ulusal kimliklerin korunması ve uluslararası sistemde varlık gösterebilmesi için kültürel hafızanın canlı tutulması gerektiğini ifade etmiştir.