Kadınların Toplumsal Hayata Katılımında Yerel Yönetimlerin Rolü

Abstract

Cumhuriyet döneminden günümüze kadar kadınlar, gerçekleştirilen reformlarla birlikte pek çok kazanımlar elde etmelerine rağmen, eşitliğin uygulamada yaşamlarına çok fazla yansımadığı görülmektedir. Bunun temelinde yatan faktör geleneksel rollerin şekillendirdiği patriarkal yapıdır. Toplumsal cinsiyet rollerine dayalı kalıplaşmış yargılar ve cinsiyete dayalı işbölümü olgusu, erkeği kamusal alanla ilişkilendirirken, kadını ev içi alanda sınırlandırarak, kadının toplumsal alanda var olmasını ve devingenliğini engelleyen bir dağılım yapmıştır. Öte yandan kadınların yasalar karşısındaki eşitsizliği, parlamentoda düşük temsil oranı, kente, yönetime, işgücüne, eğitime katılma oranının düşük olması, kadının topluma katılımını engelleyen sebeplerin başında gelmektedir. Kadınların yaşadıkları problemler, güçlükler, sınırlandırılmalar yerel yönetimlerin politikalarıyla da bağlantılıdır. Topluma katılım olgusunun bireylerin yaşam alanı kavramıyla bağıntılı olması sebebiyle, kadınların yaşadıkları yerlerde güçlenmeleri gerekmektedir. Bu güçlendirmenin sağlanmasında vatandaşlara en yakın birim olan yerel yönetimlerin önemi yadsınamaz bir gerçektir. Çalışmada kadının toplumda aktif bir aktör olması için siyasi, yasal, kent, işgücü, ekonomik, sosyal konjonktür bütüncül bir yaklaşımla irdelenerek, yerel yönetimlerin politika ve hizmetleri kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Yerel yönetimlerin kadınların topluma katılımında, onların sosyal bir yapıya bürünmesinde hangi mekanizmalarla ne tür destek sağladıkları, kadınların toplumsal hayata katılımında rollerinin ne olduğu ve bu rolün neresinde olduklarını ortaya çıkarmayı amaçlayan çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde tarihte Türk kadınının toplumsal statüsünü elde etme sürecindeki kazanımları, geri gidişleri kronolojik sıralama göz önünde bulundurularak, eğitim, çalışma hayatı, kent, siyaset, toplumsal değişimler ve kırılmalar noktasında, kadınlar açısından getirdikleri değişiklikler boyutuyla ele alınmıştır. İkinci bölümde kısaca yerel yönetim türleri ve öneminden bahsedilerek; yerel yönetimlerde temsil ve katılımın önemine değinilmiştir. Üçüncü bölümde kadınların topluma katılımının neden önemli olduğu, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü, ayrımcılık, cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi için alınacak önlemlerden bahsedilmiştir. Dördüncü bölümde kadınların topluma katılımını sağlayan katılım mekanizmaları ekonomik, siyasi, sosyal ve kentsel bağlamda incelenmiş; katılamama nedenleri üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde ise kadınlarla ilgili yerel yönetimlerin yapması gereken hizmetleri içeren tüm kanun maddeleri tek tek incelenerek yorumlarda bulunulmuştur. Ayrıca yerel yönetimlerin kadınların toplumsal katılımı için yaptığı hizmetler, kadınların toplumsal hayata katılımının önünde engel oluşturan faktörler eğitim, sağlık, işgücü, kentsel, siyasal katılım gibi başlıklar içerisinde incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise çalışmanın bölümlerinde varılan sonuçlar ile hem yerel yönetimlerin politikalarında nitelikli dönüşümler yapmasında hem de sonraki çalışmalara ışık tutacağı umulan önermeler sunulmuştur. Çalışmanın sonucunda literatür taraması, istatistiki bilgiler ve araştırma bulgularından sağlanan veriler ile; kadınlara hizmet veren en yakın birim olarak yerel yönetimlerin kadınların toplumsal hayata katılımında rolünün büyük ve önemli olduğu görülmüştür. Türkiye'de kadınların toplumsal hayata katılımını sağlayan politikalar geliştirilmiş ve önemli adımlar atılmış olmakla beraber, yerel yönetimlerin çalışmalarının günümüz şartlarına göre yetersiz olduğu ve iyileştirilmesi gerektiği çıkarımına varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadınlar, kadın politikaları, kadın statüsü, kadın sorunları, kadınların toplumsal yaşama katılımı, yerel yönetimler.

From the Republic Period to the present date, it is seen that equality is not much reflected in women's lives practically, though many acquisitions are obtained with the reforms made. The underlying factor by which traditional roles are shaped is patriarchal structure. While gender-based stereotypes and gender-based division of labor case associates the men with the public area, they limit the women with the domestic area, so they cause a distribution preventing existence and mobility of the women in the social area. On the other hand, the inequality of the women in front of the laws, the low representation rate in the parliament, the low participation rate in the city, management, labor, education are the primary reasons preventing participation of the women in the society. The problems, challenges, limitations faced by the women are also associated with the policies of the local governments. Women should gain strength where they live due to the fact that case of participation to the society is linked with the concept of the living space of the individuals. The importance of the local governments is an undeniable fact in ensuring this strengthening. In the study, policy and services of the local governments are discussed in a comprehensive manner by examining political, legal, urban, social conjuncture under a holistic approach so that the women can be an active agent in the society. The study aiming to reveal out what kind of support and by which mechanisms the local governments provide for women's participation to the society, wrapping themselves up in a social structure, what the roles of the women in participation to the social life and the position of them in that role consists of five sections. In the first part of the study, acquisitions of the Turkish women in the process of obtaining their social status, considering the chronological order, to the extent the changes they brought for the women in education, working life, city, policy, social changes and breaking points are discussed. In the second part, the importance of the representation and participation in the local governments is touched on briefly mentioning the local government types and their importance. In the third part, why women's participation to the society is important, social gender inequality, and social gender -based labor division, discrimination and the measurements to be taken in order to develop equality in gender are mentioned. In the fourth part, participation mechanisms of the women to the society are examined within economical, political, social and urban context; and the reasons not to participate are emphasized. In the fifth chapter, all law articles comprising the services that the relative local governments must make for the women are examined one by one and commented. In addition, the services offered by the local governments for social participation of the women are examined under titles such as education, health, labor, urban, political participation constituting an obstacle against the participation of the women into the social life. At the conclusion part, conclusions reached in parts of the study and propositions that are expected to shed light in both making qualified transformations in local governments and the next studies are presented. In conclusion part of the study, it is seen that the role of the local governments which is the closest unit offering service is great and important in women's participation to the social life according to the data obtained by the literature survey, statistical information and research findings. Although policies have been developed to enable the women in Turkey to participate to the social life, a conclusion has been reached that the studies of the local governments are inadequate according to the present conditions of today and they should be improved. Key Words: Women, women policies, women statute , women problems, participation of women in social life, local governments.