Lojistik Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamaları ve Bu Uygulamaların Müşteri Tercihleri Üzerindeki Etkileri Üzerine Bir Çalışma

Abstract

Bugünün hızlı bir değişim gösteren toplum hayatında iş hayatının, işletmeleri her zamankinden daha çok sorumluluklarla karşı karşıya bıraktığı bir gerçektir. Bu anlamda kurumsal sosyal sorumluluk bağlamında kâr amaçlı ya da kâr amaçlı olmayan işletmeler tarafından geliştirilen projeler günümüzde giderek önemini artırmaktadır. İşletmelerin toplumda tanınmasına katkıda bulunmasına ve imajının gelişmesine; çalışanların ve müşterilerinin sadakati ve memnuniyetinin artmasına sağladığı yararlar kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin işletme hedefleri içinde daha fazla yer almasına yol açmaktadır. Çalışmanın amacı, lojistik işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin, müşterilerin tercihleri ve marka imajı üzerindeki etkisini, etkileyip etkilemediğini bulmak ve araştırmaktır. Araştırmada, birincil veri toplama yöntemi olan anket tekniği kullanılmıştır. Anket formunda yer alan ifadeler, ilgili literatürün taranması sonucu, lojistik sektörünün özellikleri göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Sonuçlar göstermiştir ki sağduyulu yani gönüllü sosyal sorumluluk projeleri müşteri tercihleri üzerinde etkilidir (β= .127, p= .032 <0.05). Eski kuruluş tarihine sahip işletmeler (1980 öncesi) fiyat ne olursa olsun, KSS projeleri yürütmeyen lojistik işletmelere nazaran bu projeleri yürüten lojistik işletmeleri tercih ederken, bunun tersine yeni kurulan işletmeler (2000 yılından günümüze) bu lojistik işletmeleri tercih etmemektedirler. İşletmelerin kuruluş yapılarına göre KSS tercihlerinin nasıl farklılaştığı araştırıldığında ise limited ve anonim işletmeleri fiyat ne olursa olsun, KSS projeleri yürütmeyen lojistik işletmelere nazaran bu projeleri yürüten lojistik işletmeleri tercih ederken, bunun tersine şahıs işletmeleri tercih etmemektedirler sonucuna ulaşılmıştır. Yine, orta ve büyük ölçekli işletmeler fiyat ne olursa olsun, KSS projeleri yürütmeyen lojistik işletmelere nazaran bu projeleri yürüten lojistik işletmeleri tercih ederken, bunun tersine küçük ölçekli işletmeler tercih etmemektedirler. Ki-kare testine göre tüm bu sonuçlar istatistiksel olarak da anlamlıdır (p = 0.000, <0.05). Sonuçlar ışığında verilebilecek en önemli öneri lojistik işletmelerin daha fazla gönüllü sorumluluklarda bulunmaları ve bunları müşterilere medya ve faaliyet raporları aracılığıyla iletmeleridir. Yardım kuruluşlarına bağışlarda bulunmak, ülkede gençlerin eğitimine katkıda bulunmak ve benzeri girişimler müşteri tercihlerini olumlu etkileyebilecektir.

Today's fast changing business environment pushes companies to find a new ways to compete. Corporate social responsibility is considered as one of the importance of competitive weapon of the companies due to the fact that it provides number of advantages to the companies. Those advantages include increased brand image, increased number of royal customers, increased profitability and etc. Therefore, the main objective of this research was set as to find out whether or not corporate social responsibility projects have an effect on the preferences of customers for working with specific logistics companies and on the brand image of the companies. In this research, the questionnaire instrument, which is a primary data collection method, has been employed. The expressions used in the questionnaire form have been developed based on the features of the logistics sector found as a result of the literature review. In this study, Philanthropic CSR activities are found as effective on customers' choices (β= .127, p= .032 <0.05). Furthermore, it was found that among companies established before 1980, customers choose logistics companies which run social responsibility projects regardless of their products' prices whereas among those companies which were established from the year 2000 and on, customers find price more important than social responsibility projects run by the logistic company. According to results of Ki-kare test, all the findings are statistically significant (p = 0.000, <0.05). When the variances between corporate social responsibility preferences of customers depending on the company structures are evaluated, it is found out that out of the corporate trusts and limited companies, no matter what the product prices are, those companies which run corporate social responsibility projects rather than those that do not are preferred whereas this is vice versa for companies with sole proprietorship. According to results of Ki-kare test, all the findings are statistically significant (p = 0.000, <0.05). In addition to these, the findings indicate that out of the companies with middle and large scales, no matter what the product prices are, companies which run corporate social responsibility projects rather than companies which do not are preferred by customers whereas this is not valid for small scale companies as price is more determinant in the case of small scale companies. According to results of Ki- III kare test, all the findings are statistically significant (p = 0.000, <0.05). According to results, it can be suggest companies that more Philanthropic activities should be conducted as they heavily affect the consumers' choices.