Uygulanan ambargoların İran havacılık kazalarıyla ilişkisi

Abstract

1980 yılında İran'a yönelik başlatılan yaptırımlar, zaman içerisinde sivil havacılık sektörünü de önemli ölçüde etkilemeye başlamıştır. Yaptırımlar, %10'dan fazla Amerikan teknolojisine sahip uçakların satın alınmasını engellemek için konulmuştur. Yaptırımlar, bu türden uçakların ticaretinin yapılmasını ABD Hazine Bakanlığı'nın iznine bağlamıştır. Bu kurala uymayan aracı şirketler de ABD yaptırımlarına tabi olma riskiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışma, İran'a uygulanan ambargoların kazalara etkisini araştırmak üzere tasarlanmıştır. Çalışmada Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün (ICAO) son yedi yıllık verileri kullanılarak İran, benzeri sayıda uçuş sayısına sahip 3 bölge ülkesi (Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır) ve uzak doğudan bir ülke (Tayland) ile kıyaslanmış ve aralarındaki farkın istatistiki olarak ne derece anlamlı olduğu test edilmiştir. Sonuçlar göstermektedir ki İran'daki kaza oranları, karşılaştırılan dört ülkeden de fazladır ve bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Diğer ülkeler de karşılıklı olarak birbirleriyle karşılaştırılmış ve bu karşılaştırma sonucunda farkın istatistiksel düzeyde anlamlı olmadığı, sadece İran ile aralarındaki farkın anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Bu durum da İran'da meydana gelen hava araçlarının karıştığı kazalarla uygulanan ambargoların birbiriyle ilişkili olabileceğini göstermektedir. Bu durum sadece İran ve İran vatandaşlarını değil, tüm dünyayı ilgilendirmektedir. Elde edilen veriler bakımından böyle bir çalışmanın ilk olması, alan adına önemli olduğu düşünülmektedir.

The sanctions initiated against Iran in 1980 started to affect the civil aviation sector significantly over time. Sanctions were put in place to prevent the purchase of aircraft with more than 10% American technology. The sanctions made the trading of such aircraft subject to the permission of the US Treasury Department. Intermediary companies that do not comply with this rule also risk being subject to US sanctions. This study was designed to investigate the relationship between embargoes in Iran and civil aviation accidents. In the study, Iran was compared with 3 regional countries (Turkey, United Arab Emirates, Egypt) and a country from the far east (Thailand) with a similar number of flights using the data of the last seven years of the International Civil Aviation Organization (ICAO). The results show that accident rates in Iran are higher than the four compared countries, and this difference is statistically significant. Other countries were also compared with each other, and as a result of this comparison, it was determined that the difference was not statistically significant, only the difference between Iran was substantial. This situation concerns not only just, Iran and Iranian citizens, but also the whole world. The fact that such a study is the first in terms of the data obtained is thought to be important for the field.