Sağlık çalışanlarında işkolikliğin tükenmişlik üzerindeki etkisinde mesleki tatminin aracılık rolü

Abstract

Bu araştırma, İstanbul ilinde görev yapan sağlık çalışanlarında işkolikliğin tükenmişlik üzerindeki etkisinin derecesini kavramak ve bu etkide mesleki tatminin rolünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaca yönelik işkoliklik düzeyini ölçmek adına veri toplama aracı olarak Schaufeli, Taris ve Bakker (2006) tarafından geliştirilen ve Doğan ve Tel (2011) tarafından Türkçe’ye uyarlanan, 2 boyuttan ve 14 maddeden oluşan DUWAS-TR kullanılmıştır. Tükenmişlik düzeyini belirlemek amacıyla, Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Maslach Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Mesleki tatmin düzeyini ölçmek amacıyla ise Weiss ve arkadaşları (1967) tarafından geliştirilen ve Oran (1989) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Minnesota İş Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Anketler gönüllü olarak katılan toplam 407 sağlık çalışanına uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 20.0 paket programı ile değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında olan 3 ölçeğin Açıklayıcı Faktör analizi ile geçerlilik güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Veri setinin analizi amaçlı Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) örneklem yeterlilik testi ile Barlett Küresellik testi yapılmıştır. Demografik değişkenler ile işkoliklik, tükenmişlik ve mesleki tatmin arasındaki ilişkiler t testi, ANOVA ve Post. Hoc. Tukey testi ile analizleri yapılmıştır. Araştırma neticesinde işkoliklik ile tükenmişlik ve işkoliklik ile mesleki tatmin arasında pozitif yönde ve mesleki tatmin ile tükenmişlik arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Regresyon analizleri sonucunda işkolikliğin tükenmişlik üzerindeki etkisinde mesleki tatminin kısmi aracılık etkisi saptanmıştır.

This research was carried out to understand the degree of the effect of workaholism on burnout in health workers working in Istanbul and to determine the role of professional satisfaction in this effect. For this purpose, DUWAS-TR, which was developed by Schaufeli, Taris and Bakker (2006) and adapted into Turkish by Doğan and Tel (2011), which consists of 2 dimensions and 14 items, was used as a data collection tool to measure the level of workaholism. Maslach Burnout Inventory developed by Maslach and Jackson (1981) and adapted into Turkish by Ergin (1992) was used to determine the burnout level. The Minnesota Job Satisfaction Scale developed by Weiss et al. (1967) and adapted into Turkish by Oran (1989), was used in order to measure the level of occupational satisfaction. The questionnaires were conducted with a total of 407 health workers who participated voluntarily. The collected data were evaluated with SPSS 20.0 package programme. The validity and reliability analyses of the 3 scales within the scope of the research were performed by explanatory factor analysis. Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) sampling adequacy test and Barlett Sphericity test were performed to analyse the data set. The relationships between demographic variables and workaholism, burnout and occupational satisfaction were analysed by t test, ANOVA and Post. Hoc. Tukey test. As a result of the research, it was seen that there were positive and significant relationships between workaholism and burnout and between workaholism and professional satisfaction and negative and significant relationships between professional satisfaction and burnout. As a result of regression analyses, a partial mediating effect of professional satisfaction on the effect of workaholism on burnout was found.