Mehmed Emin Tokadî Hakkında Oluşturulan Memorat Örnekleri

Abstract

Allah’ın sevgili kulları olan veliler; dini açıdan mertebesi yüksek kimseler olarak tanımlanmaktadır. Velilere yönelik edebiyatta sayısız menkıbe, efsane, memorat türünde anlatı karşımıza çıkmaktadır. İnsanların sevdikleri, öfkelerinden korktukları aynı zamanda şefaatine sığındıkları veliler, zamandan ve mekândan bağımsız, ihtiyacı olanlara ve darda kalanlara yardım eden kişiler olarak düşünülmektedir. İnanışa göre ebedi yaşama sahip bu zatların, bedenleri toprak olup yok olsa da manevi güçleri varlığını devam ettirmektedir. İnsanlar tarafından oluşturulan menkıbe, efsane, memorat gibi anlatılarla bu uhrevi kişilerin; mevcudiyetleri hatırlanmakta hatta hatıraları sürekli olarak güncellenmektedir. Veliler, insanlar için dini açıdan kıymetli kişilerdir. İstanbul’un üç kıymetli velisi arasında sayılan Mehmed Emin Tokadî de bu isimlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Mart-Haziran 2019 tarihlerinde yönlendirilmiş mülakat yöntemiyle sahada derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Derleme yöntemiyle altmış anlatı tespit edilmiş ve bunlardan yirmi ikisi çalışmanın da konusunu oluşturan memoratlardır. Araştırmada Özkul Çobanoğlu’nun “Türk Halk Kültüründe Memoratlar” adlı kitabında meydana getirdiği memorat çeşitlerinden hareket edilmiştir. Kayda geçirilen yirmi iki memorattan on beşi Çobanoğlu’nun tasnifinde yer alan “Rüya Görme Yoluyla Kurulan İletişim Biçimleri ve Yaşandığına İnanılan Olaylar” sınıflandırmasına girmektedir. Bu tasnif doğrultusunda on beş memorat üzerinden inceleme yapılmıştır. İnsanların şahsi tecrübeleri sonucunda meydana gelen memoratların saptaması, kayda geçirilmesi son derece önemlidir. Toplumsal hafızaya ışık tutması açısından bu memoratların değerlendirilmesi ayrıca gereklilik teşkil etmektedir.

There are many nerrative types like legend, mythe and memorate at literature for Saints, who are described as friends of Allah, are considered to have a high religious authority. The saints whom people love, fear of their anger and take refuge in their intercession are thought to be helping people in need independent of time and place. It is believed that even though the bodies of these people who have eternal life are soil and disappear, their spiritual power continues to exist. The existence of these people is remembered and even their memories are constantly updated with narratives such as legend, legend and memorat created by people. Saints are very important person for people. Mehmed Emin Tokadi, one of the three precious saints of Istanbul, is one of these names. In March-June 2019, a field survey was conducted with a directed interview method. Sixty narratives have been identified and twenty-two of them are the memorates that constitute the subject of the study. This research is based on the kinds of memorates that Özkul Çobanoğlu created in his book Memorates in Turkish Folk Culture. Fifteen of the twenty-two memorates are included in the Çobanoğlu's memorate classification named “Types of Communication Through Dreaming and event that is believed to have occurred”. In this study, an examination was made based on this classification. It is extremely important to identify and record the memorates that occur as a result of people's personal experiences. The evaluation of these memorates is also necessary to shed light on social memory.