Savaş Propagandasını Anlamaya Çalışmak: Çanakkale Savaşı’nda Anzaklar ve Savaş Posterleri

Abstract

Çalışma, Britanya İmparatorluğu’nun ve ona bağlı Avustralya ve Yeni Zelanda’nın Çanakkale Savaşı ile ilgili propaganda posterleri üzerine 1 kurulmuştur. Birinci Dünya Savaşı, o döneme kadar dünyevileşen ve gelişmekte olan propagandanın, ulusal düzeyde kurumsallaştığı, küresel düzeyde etkinleştiği ilk dönemdir. Ayrıca tarihte posterlerin başlıca propaganda aracı olarak kullanıldığı tek Dünya Savaşı’dır. Sonrasında sinema, radyo gibi iletişim araçları ön plana geçmiştir. Çalışmada bundan yüz yıldan fazla zaman önce Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinin (Anzaklar) Çanakkale’ye; dünyanın bir ucundan nasıl bir mesaj tasarımıyla, hangi görsel ve metinsel ifadeler kullanılarak getirildiği, bu süreçte dil ile ilgili hangi propaganda tekniklerinin kullanıldığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bunlar için bir nitel yöntem olan göstergebilim kullanılmış; dil ile ilgili propaganda tekniklerinden faydalanılmıştır. Britanya İmparatorluğu, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın da dahil olduğu çok parçalı bir siyasi sistem olarak dünyanın o zamanki en büyük siyasi gücüdür. Çanakkale Savaşı ile ilgili savaş posterlerine odaklanmak aynı anda imparatorluğun propaganda sistemini anlamaya da faydalı olmuştur. Bu yapıyı anlamak üzere yukarıdaki yöntemlere ek olarak propagandanın gelişimi ve Britanya-Avustralya-Yeni Zelanda ilişkilerine dair tarihsel arka plan aktarılmıştır. İmparatorluğun merkezi ile bağlı ülkelerin (Avustralya, Yeni Zelanda) posterlerinin bir anlam zinciri içinde olduğu görülmüştür. Savaş sürecinde -genel olarak- en yüksek perdeden, en hızlı şekilde “Britanyalı” üst kimliğiyle başlatılan propagandanın; zamanla coşkusunu kaybettiği, cepheden geri dönüşle birlikte yine (başlangıçtaki) en üst perdeden “Britanyalı” kimliğiyle ve yine (Çanakkale bağlamında) gururlu bir şekilde fakat başka bir temayla sonuçlandırıldığı görülmüştür. Posterler incelendiğinde mesaj akışlarında bir sistemlilik olduğu anlaşılmış, poster ve mesajlara kaynak ve içerik olarak bakıldığında da Britanya’nın bütünlüklü bir propaganda sistemine sahip olduğu görülmüştür.

The present study is based on propaganda posters of British Empire and its affiliated Australia and New Zealand army corps in the Gallipoli Campaign. The First World War was the first period in which propaganda had become worldly and developing until that time, became institutionalized at the national level and effective at the global level. It is also the only World War in history where posters were used as the main propaganda tool. Later, media such as cinema and radio came to the fore. Over a hundred years ago, Australian and New Zealand soldiers (Anzacs) were sent to Gallipoli. In this study, it was tried to understand what kind of message design was used to bring them from the other side of the world, which visual and textual expressions were used and which propaganda technique was used in the language. Semiology as a qualitative method and propaganda techniques related to language were used for this purpose. The British Empire was a multi-fragmented political system that also included Australia and New Zealand and was the world's (then) biggest political power. Focusing on the war posters about the Battle of Gallipoli also helped to understand the empire's propaganda system. To understand this structure, in addition to the aforementioned methods, the historical background of the development of propaganda and BritainAustralia-New Zealand relations was given. It was observed that the posters of the countries (Australia, New Zealand) connected with the center of the empire were in a meaning chain. There were signs that Britain was conducting a holistic propaganda. Over time the propaganda lost its enthusiasm. After the war ended, it was observed that the intense emotionality and pride of the first poster were again used in the last poster with a different theme. In the last poster (in the context of the Gallipoli Campaign) it was seen that the "British" identity was highlighted. When the posters are examined, it is seen that there is a systematicity in the message flows. As the posters and messages were examined as source and content, it was seen that Britain had a comprehensive propaganda system.