Ergenlerde bilişsel esneklik düzeyi ile algılanan anne baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, ergenlerde bilişsel esneklik düzeyi ile algılanan anne baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili, Kartal ilçesindeki liselerde öğrenimine devam eden 15-18 yaş arası ergenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise İstanbul ili Kartal ilçesinde bulunan farklı liselerde öğrenimine devam eden 15-18 yaş arası 277'si kız, 226'sı erkek olmak üzere 503 ergen oluşturmaktadır. Araştırmada tarama ve ilişkisel araştırma modellerinden yararlanılmıştır. Katılımcıların kişisel bilgilerini toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, bilişsel esneklik düzeylerini belirlemek amacıyla Bilişsel Esneklik Ölçeği (BEÖ), algılanan anne baba tutumunu belirlemek amacıyla Anne Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSS 25.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde; Pearson Korelasyon Analizi, Bağımsız Gruplar İçin t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Scheffe Testi, Welch Testi, Tamhane Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; ergenlerde bilişsel esneklik düzeyi ile algılanan anne baba tutumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ergenlerde bilişsel esneklik düzeyi ile algılanan demokratik anne baba tutumu arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilirken; ergenlerde bilişsel esneklik düzeyi ile algılanan koruyucu/istekçi ve otoriter anne baba tutumu arasında ise orta düzeyde, negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bilişsel esnekliğin cinsiyet, kardeş sayısı, okul türü değişkenlerine göre farklılaştığı; yaş değişkenine göre ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Algılanan demokratik anne baba tutumunun kardeş sayısı, okul türü değişkenlerine göre farklılaştığı; cinsiyet, yaş değişkenlerine göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Algılanan koruyucu/istekçi anne baba tutumunun okul türü değişkenlerine göre farklılaştığı; cinsiyet, yaş, kardeş sayısı değişkenlerine göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Algılanan otoriter anne baba tutumunun cinsiyet, kardeş sayısı, okul türü değişkenlerine göre farklılaştığı; yaş değişkenine göre farklılaşmadığı bulunmuştur. İleride yapılacak araştırmalarda farklı gelişim dönemlerindeki bireylerle çalışılması, farklı anne baba tutumlarının yer aldığı ölçekler kullanılması, ergenlerle birlikte anne babaların da çalışmalara dahil edilmesi önerilmektedir.

This study was conducted to examine the relationship between cognitive flexibility level and perceived parental attitude in adolescents. Research's population consists of adolescents between the ages of 15-18 who continue their education in high schools in Kartal district of Istanbul province in the academic year of 2020-2021. The sample of the study, on the other hand, consists of 503 adolescents, 277 girls and 226 boys between the ages of 15-18, who continue their education in different high schools in Kartal district of Istanbul province. In the research, scanning and relational research models were used. The Personal Information Form was used to collect the personal information of the participants, the Cognitive Flexibility Scale (CFS) to determine the level of cognitive flexibility, and the Parent Attitude Scale (PAS) to determine the perceived parental attitude. The statistical analysis of the data obtained in the study was made using the SPSS 25.0 package program. In the analysis of the data; Pearson Correlation Analysis, t-test for Independent Groups, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Scheffe Test, Welch Test, Tamhane Test were used. As a result of the research; a significant relationship was found between cognitive flexibility level and perceived parental attitude in adolescents. While it was determined that there is a moderate, positive, and significant relationship between cognitive flexibility level and perceived democratic parental attitude in adolescents; it was determined that there is a moderate, negative, and significant relationship between cognitive flexibility level and perceived protective/anticipatory and authoritarian parental attitude in adolescents. In addition, cognitive flexibility differs according to gender, number of siblings, school type; yet that it did not differ according to the age variable. It was found that the perceived democratic parental attitude differs according to the variables of the number of siblings and the type of school; yet, there was no differentiation according to gender and age variables. It was found that the perceived protective/anticipatory parental attitude differs according to the school type variables and it was determined that it did not differ according to gender, age, and number of siblings. In future studies, it is recommended to work with individuals at different developmental stages, to use scales with different parental attitudes, and to include parents as well as adolescents.