Öğretmenlerde bilişsel çarpıtmalar ve tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Tükenmişlik bireylerin çalışma ortamlarında karşılaştıkları stres kaynaklarına tepki olarak ortaya çıkan psikolojik bir sendromdur. Hizmet sektöründe çalışan pek çok birey gibi öğretmenler de zaman zaman tükenmişlikle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerde tükenmişlik düzeyi ile bilişsel çarpıtmalar arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada aynı zamanda öğretmenlerin tükenmişlikleri ile yaş, cinsiyet, çalıştığı kurum, medeni durum, görev yaptığı kademe, mesleki kıdem, çocuk sahibi olup olmama, branş ve öğrenim durumu değişkenleri ile ilişkisi de incelenmiştir. Bu amaçla 178'i kadın (%84.76), 32'si erkek (15.24) olmak üzere toplam 210 öğretmene ulaşılmış ve katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu (MTE-EF) ve Bilişsel Çarpıtma Ölçeği (BÇÖ) uygulanmıştır. Bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre öğretmenlerin tükenmişlikleri cinsiyet, medeni durum, yaş, branş, çalışılan kurum ve mesleki kıdem açısından anlamlı farklılık gösterirken, öğrenim durumu ve çalışılan kademe değişkenleri açısından anlamlı farklılık göstermemektedir. Pearson Korelasyon analizi sonuçlarına göre Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu (MTE-EF) alt boyutları olan duygusal tükenme ve duyarsızlaşma ile Bilişsel Çarpıtma Ölçeği (BÇÖ) benliğin değerlendirilmesi, kendini suçlama, çaresizlik, umutsuzluk ve geleceği tehlikeli görme alt boyutları arasında pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanırken, kişisel başarı alt boyutu ile Bilişsel Çarpıtma Ölçeği (BÇÖ)'nin bütün alt boyutları arasında negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi sonuçlarına göre bilişsel çarpıtmaların %21 oranında duygusal tükenmeyi, %6 oranında duyarsızlaşmayı ve %15 oranında kişisel başarıyı yordadığı bulunmuştur. Buna ek olarak BÇÖ'nün alt boyutu olan umutsuzluğun kendi başına duygusal tükenmenin bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

It is a syndrome that occurs in response to a stress sources in the encounters of burnout trials. Teachers, like many people working in the service industry, face burnout time to time. The aim of this study is to examine the relationship between teachers' burnout level and cognitive distortions. In the study, the relationship between teachers' burnout and the variables of age, gender, institution, marital status, level of employment, professional seniority, having children, branch and educational status were also examined. For this purpose, a total of 210 teachers, 178 women (84.76%) and 32 men (15.24), were reached and the Personal Information Form, Maslach Burnout Inventory-Educator Form (MTE-EF) and Cognitive Distortion Scale (CDI) were applied to the participants. According to the independent sample t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) results, while teachers' burnout differs significantly in terms of gender, marital status, age, branch, institution and professional seniority, it does not differ significantly in terms of educational status and level of employment. According to the results of Pearson Correlation analysis, there is a statistical difference and positive relationship between emotional exhaustion and depersonalization, which are the sub-dimensions of the Maslach Burnout Inventory-Educator Form (MTE-EF), and self-evaluation, self-blame, helplessness, hopelessness, and seeing the future as dangerous as sub-dimensions of the Cognitive Distortion Scale (CDI). A negative and statistically significant relationship was found between the sub-dimension of personal achievement and all sub-dimensions of the Cognitive Distortion Scale (CDI). According to the results of Multiple Linear Regression Analysis, cognitive distortions were found to predict emotional exhaustion by 21%, depersonalization by 6% and personal achievement by 15%. In addition, it was concluded that hopelessness, which is a sub-dimension of BCS, is a predictor of emotional exhaustion on its own.