Finansal derinlik, ticari açıklık ve iktisadi büyüme ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Liberal politikaların küresel seviyede uygulanmasının bir uzantısı olarak finansal derinlik ve ticari açıklığın iktisadi büyüme üzerine etkisi teorik ve ampirik bir çok çalışmaya konu edilmesine karşın, görüş birliğine varılmadığı görülmektedir. Yapılan ampirik çalışmaların çoğunda ticari açıklığın ve finansal derinleşmenin iktisadi büyüme üzerindeki etkisinin ayrı ayrı incelenmiştir. Bu çalışmada ise iktisadi büyüme modeli üzerine kurulan denkleme, Finansal Derinlik ve ticari açıklık değişkenleri dahil edilerek her ikisinin iktisadi büyüme üzerindeki etkisi Türkiye özelinde birlikte incelenmiştir. Kullanılan finansal araçların çeşitlenmesi ve yaygınlaşması literatürde finansal derinleşme kavramı ile ifadesini bulmaktadır. Bu bağlamda gelişmiş bir finansal sistemin yatırımları arttırıcı etkisinin yanı sıra finansal inovasyonlar aracılığı ile de iktisadi büyümenin gerçekleşmesinde ve gerekli kaynakların oluşturulmasında finansal sistem önemli bir etkendir. Finansal sistem iktisadi birimlerin fon arzı ve fon talebi akışlarını düzenleyen ve burada kullanılan finansal araçların, yasal ve idari kurallar oluşturulan sistemi ifade eder. Bu bağlamda finansal sistem tasarrufların fon transferi yoluyla yatırımlara aktarılmasını sağlar. Ekonomide sağlanan gelir artışlarıyla birlikte sosyal refah artmasına katkıda bulunur. Küresel düzeyde uygulanan liberal politikaların bir sonucu olan ticari açıklık, ülkelerin dış alem ile ne seviyede entegre olduklarının bir göstergesidir. Türkiye'de 1980 sonrasında uygulamaya geçirilen ihracata dayalı büyüme stratejisi bağlamında dış dünya ile entegrasyon seviyesinin arttığı görülmektedir. Finansal derinleşme ve ticari açıklığın Türkiye'de iktisadi büyüme üzerindeki etkileri Solow'un büyüme modeli üzerine finansal derinleşme ve ticari açıklık değişkenleri ilave edilerek kurulan model ile Türkiye'de 1980-2018 yılları arasındaki dönem incelenmiştir. Analizde hata düzeltme ile değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkiler incelenmiştir. Buna göre finansal derinlik ve iktisadi büyüme arasında pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Finansal sistemlerin geliştirilmesi ve finansal kurumların ve araçların çeşitliliğinin arttırılması önemli görülmektedir. Bununla beraber tasarrufların etkili ve düşük maliyetle harekete geçirmek finansal piyasanın oluşması bakımından tasarrufları arttırmakta ve büyümede etkili olmaktadır. Benzer şekilde ticari açıklıktan iktisadi büyümeye doğrusal bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ticari açıklık derecesinde meydana gelen değişiklikler ekonomik büyümeyi etkilemektedir. Buna göre Türkiye özelinde finansal derinlik ve ticari açıklığın iktisadi büyüme üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Finansal Derinlik, Ticari Açıklık, İktisadi Büyüme

Although the effect of financial depth and trade openness on economic growth as an extension of the application of liberal policies at the global level has been subject to many theoretical and empirical studies, it is seen that there is no consensus. In most of the empirical studies, the effect of trade openness and financial deepening on economic growth has been examined separately. In this study, the equation established on the model of economic growth, trade openness and financial depth by including variables that impact on both economic growth and Turkey were examined together in private. The diversification and dissemination of the financial instruments used finds their expression in the literature with the concept of financial deepening. In this context, the financial system is an important factor in realizing the economic growth and creating the necessary resources through financial innovations, as well as the effect of an advanced financial system to increase investments. The financial system refers to the system that regulates the fund supply and fund demand flows of the economic units and the legal and administrative rules of the financial instruments used here. In this context, the financial system ensures that savings are transferred to investments through fund transfer. It contributes to the increase of social welfare with the increase in income provided in the economy. The trade openness, which is a result of the liberal policies implemented at the global level, is an indicator of how well the countries are integrated into the external world. Turkey in the context of export-led growth strategy implemented after 1980 has increased the level of integration with the outside world. Financial deepening and the financial deepening trade openness and trade openness on the Solow growth model of the impact on economic growth in Turkey variables were analyzed with the model established by adding the period between the years 1980-2018 in Turkey. In the analysis, long-term and short-term relationships between error correction and variables were examined. Accordingly, a positive relationship has been determined between financial depth and economic growth. It is important to develop financial systems and increase the variety of financial institutions and instruments. However, mobilizing savings effectively and at low cost increases savings in terms of the formation of the financial market and is effective in growth. Similarly, it has been determined that there is a linear relationship from commercial openness to economic growth. According to the results obtained, changes in the degree of trade openness affect economic growth. Accordingly, Turkey has achieved effective results on the financial depth that trade openness and economic growth in particular. Keywords: Financial Deepening, Trade Openness, Economic Growth