3-6 yaş çocukların sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

0-6 yaş okul öncesi dönemdeki yaşantılar ve deneyimler, bireyin kişiliğinin temel yapıtaşlarını oluşturur, sosyal ve duygusal süreçlerinin gelişiminde oldukça önem arz eder ve bireyin bağımsızlığını kazanmaya başladığı 3 yaştan itibaren sosyalleşmenin de içinde barındığı etkileşimlerden oluşmaktadır. Bu etkileşimler, toplumun en küçük yapıtaşı olan ailede başlar ve birincil dereceden bakım verenin tutum ve davranışları bu etkileşimlerin birinci basamağını oluşturarak çocuğun sosyal ve duygusal becerisini etkiler. Ebeveynin çocuk yetiştirme tutumu çocuk ve ebeveyn arasındaki etkileşimde önemli bir role sahiptir. Uyum ve davranış problemi yaşayan çocuklarda, bu problemleri etkileyen faktörlerden biri sosyal beceri eksikliğidir. Okul öncesi dönemde bu tür problem yaşayan çocuklar, yetişkinlik döneminde de davranış ve uyum problemlerine sahip olabilirler ve bu problemler psikolojik ve ruhsal sorunlara yol açmaktadır. Bu sebeplerden dolayı, sağlıklı bir 0-6 yaş dönemi için sosyal beceri eğitiminin ve onu etkileyen temel faktörlerden biri olan birincil bakım verenin tutumlarının önemsenmesi, gelecek yaşantıları açısından çok önemlidir. Çalışmamız, eğitim ve danışmanlık alanlarında gereken tedbirlerin alınması açısından, literatüre destek olacak niteliktedir. Amaç: Bu araştırmada, 3-6 yaş çocukların sosyal beceri düzeyleri ile annelerinin yetiştirme tutumu ve ailenin demografik değişkenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini İstanbul il merkezinin Bağcılar, Bahçelievler ve Güngören ilçesinde yaşayan 3-6 yaş çocuğa sahip anneler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise İstanbul il merkezinin Bağcılar, Bahçelievler ve Güngören ilçesinde yaşayan 3-6 yaş çocuğa sahip 395 anne oluşturmaktadır. Örneklem kartopu örnekleme yöntemi ile rastlantısal olarak seçilen ve tüm sorulara eksiksiz yanıt veren katılımcılardan oluşmaktadır. Araştırmada Demografik Bilgi Formu, Okul Öncesi Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği (OSBED)- Anne Baba Formu ve Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ) kullanılmıştır. Toplanan ölçeklerden elde edilen veriler bilgisayara girilmiş ve bu demografik bilgi formu ve ölçek puanları ile elde edilen verilerin Bilgisayar İstatistik Programı 22,0'da analiz değerlendirmesi yapılmıştır. Bulgular: Çocuğun sosyal becerileri ile annenin çocuk yetiştirme tutumu arasındaki ilişkiler incelendiğinde, demokratik tutum ve sosyal beceri düzeyi arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunurken, otoriter tutum ve sosyal beceri düzeyi arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çocukların başlangıç becerileri ile arkadaşlık becerileri arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunurken, duyguları yönetme becerileri annelerinin demokratik tutumu ile pozitif yönde, annelerinin otoriter tutumu ile de negatif yönde anlamlı bir ilişki göstermiştir. Demografik değişkenlerdeki farklılıklar incelendiğinde, ebeveyn tutumlarında annenin eğitim seviyesine göre anlamlı farklılık vardır. Çocukların toplam sosyal beceri düzeyleri ve alt boyutlarında, annelerinin eğitim durumuna, ailenin gelir seviyesine, çocuğun doğum sırasına, çocuğun cinsiyetine, kardeş sayısına ve herhangi bir eğitime katılma durumuna göre anlamlı farklılıklar bulgulanmıştır.

Between 0-6 ages, living and experiences in preschool period constitute the main parts of person's personality, is very important for development of social and emotional process and include interaction of socialization after 3 ages which person start to gain independence. These interactions begin in the family is the smallest part of society and attitudes and behaviors of primary caregiver create first step of these interactions which influence emotional and social skills of child. Parenting styles of family have an important role on interactions between child and parents. Children who have adaptation and behavior problems which one of the main factors is lack of social skills. These children who live these types of problems in preschool period can have adaptation and behavior problems in adulthood and these problems occur psychological and mental problems. Because of these reasons, paying attention of social skill programs and one of the main factors which attitudes of primary caregivers influence social skill for a well-being of 0-6 age's period is very important for a healthy society. This research has a qualification of supporting literature from the viewpoint of necessary precaution for education and counseling. Aim: Aim of this study is examine between 3-6 ages children social skill levels and child rearing styles of mothers, demographic information of family. Method: The universe of the research is the mothers, who have child ages between 3-6 ages, lives in Bagcilar, Bahcelievler and Gungoren in Istanbul. The sample of the research is 395 mothers, who have child between 3-6 ages and live in Bagcilar, Bahcelievler and Gungoren in Istanbul. Demographic Information Form, Parent Form in Preschool Social Skills Evaluation Scale (PSSES), Parenting Attitude Scale (PAS) were used in the study. These data were converted to analysis results using with SPSS 22.00 program for social sciences. Results: When relationship between scales of these research, there was a significant and positive relationship between democratic attitudes of mothers and social skill levels of children. However, there was a significant and negative relationship between authoritative attitudes of mothers and social skill levels of children. When subscales of social skill were observed, there was significant and positive relationship between beginning skills of children and friendship skills of children. In addition, there was significant and positive relationship between emotion regulation skills of children and democratic attitudes of mothers, while there was significant and negative relationship between emotion regulation skills of children and authoritative attitudes of mothers. When demographic values were evaluated, there were significant differences in child rearing styles of mothers according to education levels of mothers. In addition, there were significant differences in social skill levels of children according to income level of family, birth order, gender of children, number of siblings and participation status of education.