Yetişkinlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite özelliklerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada erişkinlerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite özelliklerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma betimsel desende bir çalışma olup ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmıştır. Bu çalışmanın örneklem grubunu, yaşları 18-72 aralığında değişen 256 kişi oluşturmaktadır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği (ASRS), Young Şema Ölçeği (YŞÖ) Kısa Form ve Young Ebeveynlik Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada verilerin analizinde IBM SPSS Statistics 24 paket programları kullanılmıştır.Gruplar arası farklılaşmanın belirlenmesi için Bağımsız Örneklemler için t-Testi kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkilerin değerlendirilmesinde de Pearson Korelasyon Katsayısı ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi teknikleri uygulanmıştır. Katılımcıların, 179'u kadın (% 69.9) ve 77'sinin erkek (% 30.1) olduğu bu araştırmanın analiz sonuçlarına göre, yetişkin bireylerde DEHB değişkelerinin cinsiyetlerine göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre erken dönem uyumsuz şemalara neden olan ebeveynlik stillerinin yetişkinlerde DEHB düzeylerinin neredeyse tamamı ile ilişkisi ortaya konulmuştur Araştırma bulguları genel olarak değerlendirildiğinde tüm erken dönem uyumsuz şemalar ve erken dönem uyumsuz şemalara neden olan ebeveynlik stilleri Erişkin DEHB Kendi Bildirim Ölçeği Toplam Puanı ve alt boyutlarla ilişkili çıkmıştır. Ayrıca yetişkinlerde Sosyal İzolasyon/Güvensizlik şema alanı DEHB'i genel olarak yordarken; ek olarak Hiperaktivite alt boyutu Duyguları Bastırma şeması, Dikkat Eksikliği alt boyutu Sosyal İzolasyon/Güvensizlik şemaları tarafından yordanmaktadır. Elde edilen bu bilgiler ışığında Yetişkinlikte görülen DEHB özelliklerinin, erken dönem uyumsuz şemalarla ve ebeveynlik stilleri ile ilişkisinin, ileride yapılacak olan bu konu ile ilgili çalışmalarla daha net bir şekilde ortaya koyulacaktır.

The aim of this study was examine the relationship between attention deficit and hyperactivity characteristics, early maladaptive schemas and parenting styles in adults.For this purpose, it is a research in descriptive design and designed according to the relational scanning model. The sample group of this study consists of 256 people aged between 18- 72.Demographic Information Form, Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder Self- Report Scale (ASRS), Young Schema Scale (YSS) Short Form and Young Parenting Scale were administered to the participants. IBM SPSS Statistics 24 package programs were used in the analysis of the data in the study. Independent Samples t-test was used to determine the differentiation between groups. Pearson Correlation Coefficient and Multiple Linear Regression Analysis techniques were applied in the evaluation of the relations between the variables. According to the analysis results of this study,where 179 (69.9 %) of the participants were female and 77 (30.1%) were male, it was seen that there was no significant difference in ADHD variables in adult individuals according to their gender. According to the research findings, the relationships between parenting styles that cause early maladaptive schemas and ADHD levels in adults has been revealed. When the research findings are evaluated in general, all early maladaptive schemas and parenting styles that cause early maladaptive schemas are associated with the Adult ADHD Self-Report Scale Total Score and sub-dimensions. In addition, while Social Isolation/ Insecurity schema domain predicts ADHD in general; In addition, the Hyperactivity sub-dimension was predicted by the Emotion Suppression schema, and the Attention Deficit sub-dimension was predicted by the Social Isolation/ Insecurity schemas. In the light of this information obtained, the relationship between ADHD characteristics in adulthood, early maladaptive schemas and parenting styles will be revealed more clearly in future studies on this subject.