Döviz Balonlarının Tespitine Yönelik Bir Analiz: Türkiye Örneği

Abstract

Varlık fiyatlarındaki keskin artışların finansal piyasalarda oluşturduğu balonlar büyük ölçüde volatiliteden kaynaklanmaktadır. Günümüz küresel finans düzeninde, finansal varlıkların günden güne ön plana çıkması finansal varlıklıkların fiyatlarında aşırı şişkinlik yaratmakta ve reel ekonomiyi zorlamaktadır. Öte yandan aşırı şişkin fiyatlara sahip finansal varlıkların oluşturduğu balonların patlaması da ekonomik istikrarı tehdit eder hale gelmektedir. Bu bağlamda, finansal gidişatta günlük dalgalanmaların yansıması niteliğindeki döviz piyasalarında balonların varlığının analizi ve tespiti daha önemli hale gelmektedir. Bu çalışmada, 2005:01 ile 2018:11 dönemi için USD/TL ve EURO/TL döviz kuru verilerinden hareketle, Türkiye döviz piyasalarında balonunun var olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaçla, balonların varlığının tespit edilmesi için Genelleştirilmiş SADF (GSADF) testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, Türkiye döviz piyasasında USD/TL ve EURO/TL döviz kurlarında spekülatif balonların oluştuğunu destekleyen güçlü ampirik kanıtlar olduğunu göstermektedir.

The volatility in financial markets and the sharp increases in asset prices cause bubbles. In today's global financial order, due to the fact that financial assets stand out from day to day, they cause excessive swelling in the prices of financial assets and force the real economy. On the other hand, the explosion of bubbles formed by financial assets with excessive swelling prices is threatening the economic stability. In this context, the analysis and determination of the presence of bubbles in the foreign exchange markets, which are the reflection of daily fluctuations in the financial markets, becomes more important. In this study, with reference to USD / TRY and EUR / TRY exchange rates, it has been investigated whether there is the bubble in Turkish Exchange Market for the period of 2005:01-2018:11. To do this, Generalized SADF (GSADF) test were used to determine the bubbles. The results show that there is strong empirical evidence in support of speculative bubbles occur in USD / TL and EURO / TL exchange rates in the Turkish Foreign Exchange Market.