Psikolojik Sahiplenme Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması, Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışmaları

Abstract

Amaç – Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki çalışmalarda kullanılabilecek, sadece duygusal anlamda psikolojik sahiplenmeyi değil aynı zamanda icra edilen görev ve örgütü temsil etmekten dolayı oluşan zorunlu sahiplenmeyi de ölçebilecek bir ölçeğin Türkçe yazına kazandırılmasıdır. Yöntem – Shukla ve Singh (2015) geliştirilmiş olan psikolojik sahiplenme ölçeği, Tsang ve arkadaşlarının (2017) önerdiği yöntem izlenerek Türkçeye tercüme edilip 36 katılımcı ile pilot çalışma yapılmıştır. Sonrasında da kolayda örneklem yöntemi ile iki farklı gruptan katılımcılar ile ölçeğin Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlilik analizleri gerçekleştirilmiştir. Anket formları katılımcılara elektronik ortam da ulaştırılmış ve elde edilen veriler istatistiki paket programı kullanılarak geçerlilik, güvenilirlik, keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerine tabi tutulmuş, elde edilen sonuçlar raporlanmıştır. Bulgular – Analizler sonucunda, Hindistan bağlamında geliştirilen ölçeğin orijinalinde duygusal, ilişkisel ve mecburi sahiplenme olmak üzere üç boyutu mevcutken, Türkiye bağlamında iki boyutlu bir yapı oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu boyutlar, boyutları oluşturan ifadeler ve literatür dikkate alınarak Duygusal Sahiplenme ve İş Temelli Sahiplenme olarak adlandırılmıştır. Ölçeğimizin açıkladığı varyansın %69, Duygusal Sahiplenme boyutunun güvenilirliğinin (Cronbach α) 0,905 ve İş Temelli Sahiplenme boyutunun ise 0,853 olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – Ülkemizde son zamanlarda sıkça çalışılmaya başlanan değişkenlerden biri olan Psikolojik Sahiplenme değişkenini ölçümleyecek bir ölçeği yazına kazandırmak için yapılan bu çalışmada, Hindistan bağlamında geliştirilmiş olan ölçek Türkiye bağlamında ve Türkçeye uyarlanarak geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Türkiye bağlamında elde edilen boyutların, sosyal-psikolog Lita Furby’nin (1991) tespitleriyle örtüştüğü görülmektedir. Birçok farklı sahiplenme boyutu olduğunu belirtmesine rağmen Furby, tüm bu boyutların hepsini iki temel nedene bağlamıştır. Furby bu nedenleri kişisel yetkinlik veya kontrol (ölçeğimizin iş temelli sahiplenme boyutu) ve kişinin benlik duygusu ile nesne arasındaki kurduğu ilişki (ölçeğimizin duygusal sahiplenme boyutu) olarak belirtmektedir.

Purpose – The purpose of this study is to acquire a scale for Turkish literature to be used in psychological ownership studies. The scale that is going to measure not only because of affection but also the obligation of tasks performed or representative positions. Design/methodology/approach – The psychological ownership scale developed by Shukla and Singh (2015) was translated into Turkish by using the method suggested by Tsang et al. (2017), and a pilot study with the final form of the scale was conducted with 36 participants. The validity and reliability of the Turkish version of the scale were analyzed with participants from two different groups by using the convenience sampling method. The questionnaire forms were delivered to the participants in electronic form, and validity, reliability, exploratory and confirmatory factor analyses performed on the data obtained by using the statistical package program, and the results were reported. Findings – While the original scale that was developed in the Indian context has three dimensions that are affection, connectedness, and obligation, the Turkish context of the scale was determined to create only a two-dimensional structure. These dimensions were named Emotional Ownership and Job-Based (Obligation) Ownership by taking into account the literature and expressions that make up the dimensions. It was determined that the variance explained by the scale was 69%, the reliability of the Emotional Ownership dimension (Cronbach α) was 0,905, and the Job-Based Ownership dimension was 0,853.