Çocukluk çağı travması ile somatizasyon ilişkisinde erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü

Abstract

Bu araştırma çocukluk çağı travmaları ile somatizasyon arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların aracı rolünü belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında bireylerin çocukluk çağı travmalarının, cinsiyet, ekonomik düzey ve kardeş sayısı değişkenleri açısından anlamlı derecede farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırma grubu 18-45 yaş aralığında İstanbul'da ikamet eden ve kronik hastalığı bulunmayan bireylerden oluşmaktadır. Araştırmaya, toplam 367 birey (272 kadın, 95 erkek) katılmıştır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde Kişisel Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Young Şema Ölçeği-Kısa Form ve Somatizasyon Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda somatizasyon belirtileri ile ÇÇTÖ-toplam puanları (r=.37; p<.01), cinsel istismar (r=.35; p<.01), fiziksel istismar (r=.34; p<.01), duygusal ihmal (r=.32; p<.01), fiziksel ihmal (r=.31; p<.01) ve duygusal istismar alt boyut puanları (r=.22; p<.01) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. ÇÇTÖ-duygusal istismar alt boyut puanları ile YŞÖ-KF-kopukluk (r=.26; p<.01) ve zedelenmiş otonomi şema alanı puanları (r=.12; p<.05) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. ÇÇTÖ-fiziksel istismar alt boyut puanları ile YŞÖ-KF-kopukluk (r=.31; p<.01) ve zedelenmiş otonomi şema alanı puanları (r=.17; p<.01) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. ÇÇTÖ-cinsel istismar alt boyut puanları ile YŞÖ-KF-kopukluk (r=.41; p<.01), zedelenmiş otonomi (r=.30; p<.01), diğeri yönelimlilik (r=.22; p<.01), zedelenmiş sınırlar (r=.14; p<.01) ve yüksek standartlar şema alanları puanları (r=.11; p<.01) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. ÇÇTÖ-fiziksel ihmal alt boyut puanları ile YŞÖ-KF-zedelenmiş sınırlar (r=.54; p<.01), kopukluk (r=.42; p<.01), zedelenmiş otonomi (r=.29; p<.01), yüksek standartlar (r=.20; p<.01) ve diğeri yönelimlilik şema alanı puanları (r=.19; p<.01) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. ÇÇTÖ-duygusal ihmal alt boyut puanları ile YŞÖ-KF-kopukluk (r=.40; p<.01), zedelenmiş otonomi (r=.31; p<.01), zedelenmiş sınırlar (r=.14; p<.01) ve diğeri yönelimlilik şema alanı puanları (r=.13; p<.05) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. ÇÇTÖ-toplam puanları ile YŞÖ-KF-kopukluk (r=.43; p<.01), zedelenmiş otonomi (r=.27; p<.01), zedelenmiş sınırlar (r=.12; p<.05) ve diğeri yönelimlilik (r=.11; p<.05) şema alanı puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Araştırma sonucunda ÇÇTÖ-toplam puanları ve somatizasyon arasındaki ilişkide zedelenmiş otonomi, kopukluk şema alanı, yüksek standartlar ve diğeri yönelimlilik şema alanlarının kısmi aracı rolü olduğu görülmüştür. Bununla birlikte ÇÇTÖ-toplam puanları ve somatizasyon arasındaki ilişkide zedelenmiş sınırlar şema alanının aracılık rolünün olmadığı belirlenmiştir. Araştımanın sonuçlarına göre erkek katılımcıların ÇÇTÖ-fiziksel istismar ve duygusal ihmal puanlarının kadınlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu, cinsel istismar, duygusal istismar, fiziksel ihmal ve ÇÇTÖ-toplam puanlarının cinsiyet değişkeni açısından farklılaşmadığı görülmüştür. ÇÇTÖ-fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal istismar, fiziksel ihmal, duygusal istismar ve ÇÇTÖ-toplam puanlarının gelir düzeyi değişkeni açısından anlamlı derece farklılaşmadığı görülmüştür. ÇÇTÖ-duygusal istismar, fiziksel istismar ve ÇÇTÖ-toplam puanlarının kardeş sayısı değişkeni açısından anlamlı derecede farklılaştığı saptanmıştır. Tek çocuk olan bireylerin, 1 kardeşi olanlara oranla duygusal istismar puanlarının; 2 ve üzeri kardeşi olan bireylerin ise 1 kardeşi olanlara oranla fiziksel istismar ve ÇÇTÖ-toplam puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Bununla birlikte cinsel istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal puanlarının kardeş sayısı değişkeni açısından farklılaşmadığı belirlenmiştir.

This research was carried out to determine the mediating role of early maladaptive schemas in the relationship between childhood traumas and somatization. Within the scope of the research, it was also examined whether the childhood traumas of individuals differed significantly in terms of gender, income level and number of siblings. The research group consists of individuals between the ages of 18-45 who reside in Istanbul and do not have a chronic disease. A total of 367 individuals (272 women, 95 men) participated in the study. Demographic Data Form, Childhood Trauma Questionnaire, Young Schema Questionnaire-Short Form, and Somatization Scale were used to obtain research data. According to the results of this study somatization symptoms were positively correlated with CTQ-total scores (r=.37; p<.01), sexual abuse (r=.35; p<.01), physical abuse (r=.34; p<.01), emotional neglect (r=.32; p<.01), physical neglect (r=.31; p<.01), and emotional abuse sub-dimension scores (r=.22; p<.01). CTQ-emotional abuse sub-dimension scores were positively correlated with YSQ-SF-disconnection (r=.26; p<.01), and impaired autonomy schema domain scores (r=.12; p<.05). There was a positive correlation between CTQ-physical abuse sub-dimension scores and YSQ-SF-disconnection (r=.31; p<.01) and impaired autonomy schema domain scores (r=.17; p<.01). CTQ-sexual abuse sub-dimension scores were positively correlated with YSQ-SF-disconnection (r=.41; p<.01), impaired autonomy (r=.30; p<.01), other-directedness (r=.22; p<.01), impaired limits (r=.14; p<.01) and unrelenting standards schema domain scores (r=.11; p<.01). CTQ-physical neglect sub-dimension scores were positively correlated with YSQ-SF-impaired limits (r=.54; p<.01), disconnection (r=.42; p<.01), impaired autonomy (r=.29; p<.01), unrelenting standards (r=.20; p<.01), and other-directedness schema domain scores (r=.19; p<.01). CTQ-emotional neglect sub-dimension scores were positively correlated with YSQ-SF-disconnection (r=.40; p<.01), impaired autonomy (r=.31; p<.01), impaired limits (r=.14; p<.01), and other-directedness schema domain scores (r=.13; p<.05). CTQ-total scores were positively correlated with YSQ-SF-disconnection (r=.43; p<.01); impaired autonomy (r=.27; p<.01), impaired limits (r=.12; p<.05), and other-directedness (r =.11; p<.05) schema domain scores. Impaired autonomy, disconnection, unrelenting standards, and other directedness schema domains had a partial mediator role in the relationship between CTQ-total scores and somatization. Impaired limits had no mediating role in the correlation between CTQ-total scores and somatization. CTQ-physical abuse and emotional neglect scores were higher in males. CTQ-sexual abuse, emotional abuse, physical neglect and CTQ-total scores did not differ across genders. CTQ-physical abuse, sexual abuse, emotional abuse, physical neglect, emotional neglect, and CTQ-total scores did not show any statistical difference with regards to income level. CTQ-emotional abuse, physical abuse, and CTQ-total scores differed significantly with regards to the number of siblings. CTQ-emotional abuse scores were higher in partcipants with no siblings compared to participants with 1 sibling. Individuals with 2 or more siblings had higher CTQ-physical abuse and CTQ-total scores compared to those with 1 sibling. CTQ-sexual abuse, emotional neglect and physical neglect scores did not differ with regards to number of siblings.