Havacılık Sektöründe Duygusal Emek Kavramı: Kabin Memurları Üzerine Metaforik Bir Araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı duygusal emek kavramını katılımcıların algısıyla tanımlamak ve metaforlar sayesinde duygusal emeğin farklı yönlerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseni kullanılarak araştırmaya yön verilmiştir. Katılımcıların seçiminde, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmanın örneklemini Türkiye’de sivil havacılık sektöründe görev yapan 10 kabin memuru/amiri oluşturmaktadır. Araştırmada duygusal emek ile ilgili veri toplamak için “metafor” kullanma yönteminden yararlanılmıştır. Katılımcılardan toplanan veriler içerik analizine tabi tutularak değerlendirilmiştir. İçerik analizi sonucuna göre güler yüzlü olmak, göz teması sağlamak, etkili iletişim kurmak, duyguları kontrol etmek, yaşanan durumlara göre davranmak ve çalışırken bireysel sorunları bir kenara bırakmak duygusal emek konusunda ortak noktalar olarak ön plana çıkmıştır. Duygusal emek için kullanılan metaforlar incelendiğinde sahne ve oyunculuk metaforlarının öne çıktığı görülmüştür. Katılımcıların işyerleri olan kabini sahneye ve duygusal emeği ise oyunculuğa benzetmelerinin nedeni, uçuş sırasında iş rollerinin her an değişebileceği ve duruma göre kabin memurlarının acil yardım ekibi, doktor ya da şefkatli bir anne gibi davranmaları gerekliliğinden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte ödül, at, annelik, poker face, karınca, zekâ ve Kapodakya duygusal emek için kullanılan diğer metaforlardır. Araştırma sonuçlarının duygusal emek kavramı ve havacılık sektöründe örgütsel davranış ile ilgili literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.