Dağıtımcı ve Sosyal Eşitsizlik Ekseninde Eşitsizliğin Farklı Yüzleri

Abstract

Literatürde eşitlik, fırsat eşitliğinden çıktı eşitliğine; şans eşitliğinden ilişkisel eşitliğe; dağıtımsal eşitlikten sosyal eşitliğe; kaynak eşitliğinden sosyokültürel eşitliğe çok farklı kavramsallaştırmalarla tartışıla gelmiştir. Bu makalede öncelikle eşitsizliğin ekonomi-politik boyutlarına kısaca değinmekle birlikte, sosyal eşitsizlik tartışmalarını ön plana çıkarmak suretiyle eşitsizliğin sosyal, ahlaki, psikolojik etkilerini vurgulayarak ve toplumun dezavantajlı kesimleri kadar avantajlı kesimleri üzerindeki olumsuz etkilerini de ele alarak, eşitsizliğin çok boyutlu bir nosyon olduğunu ortaya koymaya çalışacağım. İkinci olarak literatürde, eşitlik tartışmaları genellikle bazı sosyal malların eşit dağıtılmasını gerektiren dağıtımcı eşitlik ile statü ayrımlarının belirleyici olmadığı ya da insanların hiyerarşik olarak derecelendirilmiş kategorilere yerleştirilmediği bir toplum idealini tanımlayan bir sosyal eşitlik ya da ilişkisel eşitlik olarak ikili bir sınıflandırmaya tabi tutulmasına karşılık, sosyal eşitlik vurgusunun, Marksizmin kurucusu Karl Marx’dan, ekonomik liberalizmin kurucusu Adam Smith’e ve siyaset teorisinin önde gelen isimlerinden Robert Dahl’a kadar çok farklı yazarların eserlerinde karşımıza çıkabildiğini göstermeye çalışacağım. Dahası makalede, sosyal sınıf tartışmalarının eşitsizlik literatürü içinde marjinalleşmesinin 1) neo-liberalizmin teorik ve 1980’lerden itibaren pratik yükselişiyle 2) emperyalizm teorileri, bağımlılık yaklaşımı vb’nin etkisiyle ekonomi-politik eşitsizliklerin daha çok uluslararası ölçekte tartışılmaya başlanmasının iç politik bağlamı biraz ikinci plana itmesiyle, 3) literatürde sosyal eşitsizlik tartışmalarının ön plana çıkmasının ve eşitsizlik sorunsalının maddi eşitlik düzeyinde ele alınmasına yönelik eleştirilerin artmasının maddi eşitsizlik tartışmalarını başka bir gerekçeyle ikinci plana itmesiyle ilişkilendirilebileceğini iddia edeceğim. Sonuç olarak, toplumun dezavantajlı kesimleri üzerindeki maddi eşitsizleri pekiştiren statü eşitsizliklerinin yarattığı baskıyı; lisan, jest ve mimikleri dışlayıcı ve küçümseyici olumsuz algı ve düşünceleri en aza indirgeyecek biçimde kullanma becerisi kazanmadan başlayarak azaltmak gerektiğini öne süreceğim.

Equality have been discussed in the literature through very different conceptualisations such as equality of opportunity, equlity of outcomes, luck equality, relational equality, resource equality, and socio-cultural equality. In this article, first of all, I attempt to put forward that inequality is a multidimensional notion, by shortly touching economy-politic dimensions of inequality and giving prominence to social inequality discussions to focus especially on the social, moral and psyhological faces of inequality and by approaching the negative effects of inequality on the disadvantaged segments of society as well as the advantaged ones. Secondly, I try to reveal that social equality emphasis can be found in the studies of writers like the founder of the Marxsism Karl Marx, the founder of the economic liberalism Adam Smith and prominent political scientist Robert Dahl, even though equality discussions were classified generally into two categories in the literature: distributive equality which requires that certain social goods are distributed equally, and social equality or/relational equality which identifies a society that is not marked by status divisions or a society that people are not placed in hierarchically ranked categories. Furthermore in the article I argue that the marginalisation of social class discussions in inequality literature can be associated with 1) the theoretical and a the practical rise of neo-liberalism after the 1980’s 2) studying of the political economic inequlities more in international scale due to the impact of theories of imperialism, dependency theories etc leading to take domestic political dimension of inequlity to backseat, 3) come into prominence of social inequality in the literature and increase in the critiques towards the discussion of inequality problematique at the level of material inequalities that taking material ineqaulity back seat with another reason. As a conclusion, I suggest that oppresion of status inequalities which consolidate material inequalities over disadvantageous social segments should be decreased begining with gaining skills of using language, gestures and facial expressions in a way minimazing exclusionary and insulting perception and attitudes towards the disantaged ones.