Türk Güldürü Sineması’nda Lümpenliğin Değişen Yüzü
Abstract
Türk Sineması’nda başlangıcından itibaren gerek film yapımcılarının gerekse seyircinin tercih ettiği türlerin başında güldürü
filmleri gelmektedir. Yerli güldürü sineması tarihine bakıldığında, film yapımcılarının çoğu zaman lümpen bireylerin anlatısını
sunmayı tercih ettiği görülmektedir. Marx’ın sınıf bilincinden yoksun, sınıfsız, apolitik bireyleri tanımlamak için ortaya koyduğu
lümpenlik de yerli güldürü filmlerinde, Türkiye’nin içinde bulunduğu dönemin toplumsal koşulları doğrultusunda
şekillenmektedir. Araştırmanın amacı, filmlerin anlatısında lümpen olarak kurgulanan kahramanlar aracılığıyla, yerli güldürü
sinemasında lümpenliğin toplumsal koşullar sonucunda değişen temsilini ortaya koymaktır. Araştırmada amaçlı örneklem
yöntemi doğrultusunda, anlatısında en az bir lümpen kahramanın bulunduğu filmler, gösterime girdiği dönemlerin toplumsal
koşulları doğrultusunda dörde (Öncül lümpenler, 80 Sonrası, Yeni Türk Sineması ve son dönem yerli güldürüler) ayrılmış,
filmlerdeki lümpen tiplerin çözümlenmesinde anlatı analizi tercih edilmiştir. Bulgular, yerli güldürü sinemasında lümpenliğin,
kavramın özü korunarak içinde bulunduğu toplumsal koşullar neticesinde zaman içerisinde değişime uğradığını
göstermektedir. Ancak gelinen noktada, lümpenliğe toplumsal bir eleştiri getirilmediği gibi kavramın yeniden üretildiğini
ortaya koymaktadır. The comedy has been one of the most popular genres since the beginning of Turkish Cinema among film producers as well
as the audience. Considering the history of Turkish comedy cinema, it is seen that producers prefer using the narrative of
lumpen individuals most of the time. Lumpenism, defined by Marx as classless, apolitical individuals lacking classconsciousness, is shaped according to the sociopolitical conditions of Turkey. The aim of this study is to illustrate the changing
representation of Lumpenism in Turkish comedy cinema due to the social circumstances through heroes being constructed
as lumpens within the narrative. First, by applying the purposive sampling method, the films with at least one lumpen hero
have been categorized into one of the four periods (Premise lumpens, After ‘80s, New Turkish Cinema and Current Turkish
comedies) that are determined by social changes occurred around their release dates. Then a narrative analysis is conducted
to analyze the lumpen flat characters. The results show that lumpenism in Turkish comedy cinema has been transformed
according to the social changes of their time, preserving the essence of the concept. All the while, there is no social criticism
of lumpenism and the concept is reproduced.
Issue
42Collections
The following license files are associated with this item: