2000 yılı ve sonrası Türkiye'de vergi sistemi ve e-dönüşüm uygulamaları

Abstract

İktisadi politikalar devletlerin ekonomik faaliyetlerini belirlerken kullandıkları araçlardır. İktisadi politikaların belirlenmesi ile kişi ya da kurumların ekonomik süreç içerisinde davranışları belirlenir. Ancak bu davranışlar mükelleflerin kendisine bırakılamayacak kadar hayati bir durumdur. Devletler bu yüzden kişiler ya da kurumlar gibi gelir ve giderler yapmaktadır. Yapılması gereken giderler kamu harcaması olarak adlandırılmakta olup bazen ekonomik faaliyetlere yön vermek bazen ise adil gelir dağılımını sağlamak üzere inşa edilmektedir. Devletlerin ise elde ettiği en büyük gelir türü kişi ya da kurumlardan sağladıkları vergilerdir. Bu vergi gelirlerinin azalması tüm ekonomik sistemin tıkanmasına sebebiyet vermektedir. Bu yüzden vergisel ödevler ile mükelleflerin yapacaklarını açıklamakta ve bunlara uyulmasını sağlamak için gerekli kurallar ve tedbirler alınmaktadır. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile vergisel ödevlerin yapılış şekilleri elektronik işlemlere doğru kaymaktadır. İlgili kurumların elektronik işlemlerin altyapısını belirleyerek hem mükellefleri yeni sisteme uyarlamakta hem de takibini sıkı şekilde sağlayarak vergi kayıp ve kaçağını en aza indirecek tedbirleri alarak adil gelir dağılımını, rekabet unsurunu ve vergisel gelirini kontrol etmeye çalışmaktadır. Çalışmada devletin uygulamış oldukları politikaların iktisadi hayata etkisi ile başlayan durumun mükellefler tarafından uyulması gereken esasların yer aldığı kurallar bütünü vardır. Bu kurallar bütünü vergi sistemini oluşturulan kuralları içeren hususlar şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu hususların yer aldığı kanun maddeleri ile kanun maddelerini açıklamak üzere yayımlanan tebliğlerin eklenmesinin yer aldığı bölümlere değinilmiştir. VUK' da yer alan kanun maddelerinde bu hususlara uymama durumunda ortaya çıkacak cezaların yer aldığı bölüm açıklanmıştır. Kâğıt ortamında düzenlenen belgeler teknolojik gelişmelerle zamanla yerini elektronik belgelere bırakmıştır. Kâğıt ortamında düzenlenen belgelerin ve bu belgeler yerine geçen elektronik belgelerin de VUK' da yer alan cezai müeyyidelere tabi olduğu görülmektedir. Tüm bu kurallar bütünü ve cezai müeyyideler, vergiye tabi mükellef sayısının arttırılmaya çalışılması ile idarenin kontrol mekanizmasının ağır basması sayesinde mükellefler arasında ayrım gözetilmeksizin yapılan vergisel işlemler ile yoğun vergisel denetimlerle kayıt dışı ekonominin önlenmesinde büyük rol oynamaktadır.

Economic policies are tools used by states to determine their economic activities. With the determination of economic policies, the behavior of individuals or institutions in the economic process is determined. However, these behaviors are too vital to be left to the taxpayers themselves. Therefore, states make income and expenses like individuals or institutions. Expenses that need to be made are called public expenditures and are sometimes built to direct economic activities and sometimes to ensure fair income distribution. On the other hand, the biggest type of income obtained by the states is the taxes they provide from individuals or institutions. This decrease in tax revenues causes the blockage of the entire economic system. Therefore, it explains the tax obligations and what the taxpayers will do and takes the necessary rules and measures to ensure that they are complied with. Today, with the development of technology, the ways of doing tax duties are shifting towards electronic transactions. By determining the infrastructure of electronic transactions of the relevant institutions, it not only adapts the taxpayers to the new system, but also tries to control the fair income distribution, competitive element, and tax income by taking measures to minimize tax loss and evasion by ensuring strict follow-up. In the study, there is a set of rules that include the principles that should be followed by the taxpayers of the situation that starts with the effect of the policies implemented by the state on the economic life. All these rules emerge in the form of issues that include the rules that created the tax system. The articles of the law that include these issues and the sections that include the addition of the communiqués published to explain the articles of the law are mentioned. In the articles of the law in the VUK, the section that includes the penalties in case of non-compliance with these issues is explained. Documents organized in paper environment have left their place to electronic documents over time with technological developments. It is seen that the electronic documents, which have been replaced by the documents issued in the paper environment, are also subject to the penal sanctions in the TPL. All these set of rules and penal sanctions play a major role in preventing the informal economy by trying to increase the number of taxpayers, and by the dominance of the administration's control mechanism, and by means of tax transactions carried out without discrimination among taxpayers and intense tax audits.