Bireysel yatırım tercihlerinin davranışsal finans kavramı ile ilişkisi: Ayakkabı imalat sektörü çalışanları ve iş verenleri İzmir ili örneği

Abstract

Bireylerin aldığı finansal kararlar her zaman rasyonel değildir. Bireysel yatırımcılar yatırım kararı alır iken birden fazla faktörden etkilenebilmektedir. Yatırımcı finans kararı verir iken bilinçsiz veya bilinçli olarak vermiş olduğu karar "davranışsal finansın" temelini oluşturmaktadır. Çeşitli risk seviyesinde kazanma ve kaybetme koşulu ile yatırımcıların kararları değişebilmektedir. Aynı zamanda yatırımcının "yaş, cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu" gibi sosyo-demografik özellikleri yatırım kararlarını etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı davranışsal finans çerçevesinde bireysel yatırımcı kararlarını değerlendirmek ayrıca yatırımcıların demografik özelliklerine göre yatırımcıların finansal profilleri ve psikolojik eğilimleri incelemektir. Bu araştırmaya, İzmir İli'nde ayakkabı imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde çalışan 125 işveren ve çalışan dahil edilmiştir. Araştırmada, ayakkabı imalat sektöründe yer alan yatırımcılarına yönelik anket uygulanmıştır. Araştırmada demografik bilgi formunun ve "Davranışsal Finans Ölçeği" kullanılarak veriler elde edilmiştir. Uygulamada 125 yatırımcının verileri SPSS 24 programında analiz edilmiştir. Analiz yöntemleri olarak frekans analizi, geçerlilik analizi ve varyans analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular % 95 güven aralığında p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların DFÖ puan ortalaması 3,18±0,50 bulunmuştur. Alt puanlarının 2,57 ile 3,59 arasında değiştiği, ölçek toplam puan ortalamaların demografik değişkenlere göre farklılaşmadığı saptanmıştır. DFÖ alt boyutları ile katılımcıların yaş, işyerindeki konum, yatırım piyasası tercihi ve yatırım büyüklükleri arasında anlamlı farklılıklar gözlenmezken, cinsiyet ve kayıp kazanç durumunun "İyimser Bakıp Kendine İnanma Etkisi" alt boyutuyla ve tercih edilen piyasaların "Kararda Muhafazakarlık Etkisi" alt boyutu arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda yatırımcıların zayıf düzeyde de olsa davranışsal finans eğilimlerinin olduğu görülmektedir. Yatırımcıların yatırım tercihlerini yaparken pek de rasyonel olmadıkları, psikolojik önyargıların etkisinde kaldıkları saptanmıştır. Yatırımcıların kazanma konusunda iyimser bir tutum içerisinde bulundukları fakat zararlar konusunda ise muhafazakar bir tutum sergiledikleri tespit edilmiştir.

Financial decisions made by individuals are not always rational. Individual investors can be affected by more than one factor while making an investment decision. The decision made by the investor unconsciously or consciously while making a financial decision constitutes the basis of "behavioral finance". Investors' decisions may change with the condition of winning and losing at various risk levels. At the same time, the socio-demographic characteristics of the investor such as "age, gender, marital status, educational status" affect investment decisions. The aim of this study is to evaluate individual investor decisions within the framework of behavioral finance and to examine investors' financial profiles and psychological tendencies according to the demographic characteristics of investors. 125 employers and employees working in businesses operating in the shoe manufacturing sector in İzmir were included in this research. In the research, a questionnaire was applied to the investors in the shoe manufacturing sector. In the research, data were obtained by using the demographic information form and the "Behavioral Finance Scale". In practice, the data of 125 investors were analyzed in the SPSS 24 program. Frequency analysis, validity analysis and analysis of variance were used as analysis methods. The results obtained were considered significant with p<0.05 at the 95% confidence interval. According to the research findings, the mean DFS score of the participants was found to be 3.18±0.50. It was determined that the sub-scores ranged between 2.57 and 3.59, and the total score averages of the scale did not differ according to the demographic variables. While no significant differences were observed between the DFS sub-dimensions and the participants' age, position in the workplace, investment market preference and investment size, significant differences were found between the gender and lost earnings status and the "Optimistic and Self-Belief Effect" sub-dimension and the "Conservatism Effect on Decision" sub-dimension of the preferred markets. has been done. As a result of the research, it is seen that investors have behavioral finance tendencies, albeit at a weak level. It has been determined that investors are not very rational while making their investment choices and are under the influence of psychological biases. It has been determined that investors have an optimistic attitude about winning but a conservative attitude about losses.