Türk Güldürü Sinemasında Lümpen Tipler: Geniş Aile Serisinin Mizah Kuramları Bağlamında İncelenmesi

Abstract

Türk Sineması’nda büyük seyirci kitlelerine ulaşan filmlerin önemli bir kısmını güldürü türündeki filmler oluşturmaktadır. 2000 sonrasında üretilen bu filmlerde yapımcıların seyirciye lümpen olarak adlandırılabilecek tiplerin anlatısını sunmayı tercih ettiği görülmektedir. Araştırmanın amacı, Marx’ın toplumsal bir grubu tanımlamak amacıyla ortaya attığı lümpen kavramı üzerinden oluşturulan mizahın, yerli güldürü sinemasındaki yansımasını incelemektir. Araştırmada amaçlı örneklem yöntemi doğrultusunda hem ana hem de yardımcı kahramanları lümpen tipler olan Geniş Aile: Yapıştır (2015) ve Geniş Aile 2: Her Türlü (2016) filmleri seçilmiş, bu filmler anlatı analizi yöntemiyle incelenmiştir. Filmlerdeki lümpen tipler üzerinden yapılan çözümlemeler, lümpenliğin filmlerin anlatılarında bir mizah unsuru olarak kullanıldığına işaret etmekte, lümpen tiplerin ise mizahın Üstünlük, Uyumsuzluk ve Rahatlama Kuramları aracılığıyla kurgulandığı görülmektedir.

Comedies occupy a significant place among Turkish films that reach a large audience. Considering those produced after 2000, one may not that film makers have favored the narratives of people with characteristics best described as “lumpen.” This article examines the humor created through Marx’s concept of “lumpen,” the term he used to identify this social group. The film series Geniş Aile: Yapıştır (2015) and Geniş Aile 2: Her Türlü (2016) are selected for the purposive sampling method, because they feature primary and secondary characters who are both lumpen and flat. It is also pointed out that the analyzed characters are consistent with Superiority, Incongruity and Relief theories of humor. Findings of the analysis show that lumpenism is used as an important element of humor in the narratives of the sampled films.