Aile anayasası olan işletmelerde sürdürülebilirlik ve nepotizm algısının incelenmesi

Abstract

Aile işletmeleri hem dünyada hem de Türkiye'de çok önemli bir yere sahiptir. Ülke ekonomilerinde İstihdam açısından önemli bir yerleri vardır. Aile işletmeleri üzerine yapılan araştırmalar oldukça eski ve fazladır. Yapılan araştırmalar aile işletmelerinin %70'inin 2. Kuşağa; %90'ının da 3.kuşağa kadar gelemediğini göstermektedir. Aile işletmelerinin büyük emeklerle, fedakarlıklarla kurulup, aile bireylerinin anlaşamaması, işletme sahibinin her konudan sorumlu olması, son kararı veren tek kişi olması, aile üyelerinin fikir uyuşmazlıklarının oluşu aile bireyleri arasında çatışmaya yol açmakta bu da aile işletmelerinin ömrünü kısaltmaktadır. Bu tez çalışmasında temel amaç, İstanbul'da faaliyetlerini sürdürmekte olan aile işletmelerinde; öncelikle nepotizmin ne ölçüde var olduğunu ve işletmenin sürdürülebilirliğini sağlamak için neler uyguladığını incelemektir. Bu çalışma; aile işletmelerinin sürdürülebilir olmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu amaçla nepotizm ve sürdürülebilirlik altında iş tatmini ve adalet algısına yönelik sorulardan oluşan anket dağıtılarak veriler toplanmış ve toplanan veriler çeşitli istatiksel teknik ve yöntemlere göre test edilerek, elde edilen bulgular analiz edilip yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini sağlayabilmesi için işletme içerisinde kuralların önemi görülmüştür. Bu nedenle aile işletmesinde anayasayla kurallar belirlenmeli ve bir düzen kurulmalıdır. Bu da nepotizmi düşürerek iş tatminine ve adalet algısına olumlu yön vererek işletmenin hayatta kalmasını kolaylaştırdığı tespit edilmiştir.

Family businesses have a very important place both in the world and in Turkey. It has an important place in the economies of the country in terms of employment. Research on family businesses is quite old and so many. However, according to research, 70% of family businesses fail before the second generation; 90% of them cannot pass to the third generation. Some features that shorten the life of family businesses; The disagreement between family members and the insufficient quality of some family members, as a result, cannot make enough contribution. As a result, conflict between family members can shorten or even end the life of the company. The main purpose of this thesis is to first examine to what extent nepotism exists and what the enterprise applies to sustain its existence. It is thought that this study will contribute to the sustainability of family businesses. For this purpose, some data were collected by distributing a questionnaire consisting of questions on motivation and perception of justice under nepotism and sustainability, and the collected data were tested according to various statistical techniques and methods, and the findings were analyzed and interpreted. As a result of the research, the importance of rules in the business has been revealed in order to ensure the sustainability of family businesses. For this reason, rules should be determined by the constitution and an order should be established in the family business. It has been determined that this facilitates the survival of the enterprise by reducing nepotism and giving a positive direction to job satisfaction and the perception of justice.