İstanbul Gelişim Üniversitesi İİSBF SosyoCom: Aylık Etkinlik ve Haber Bülteni (Sayı: 21, Eylül 2022)

Abstract

İKLİM SORUNLARINI İKTİSAT POLİTİKALARIYLA ÇÖZEBİLİR MİYİZ?

(Bu Sorunu Zaten İktisat Politikaları ile Yarattık! )

Dünya, bunaltıcı bir yaz boyunca iklim değişikliğini nasıl tersine çevireceğini tartışmaya başladı. Bu bağlamda, Michigan’daki Kalamazoo College öğretim üyeleri de ticaret ve çevre politikalarına yönelik ulusal girişimlerin önemini bilimsel olarak ele alacakları bir araştırmaya başladılar. Patrik Hultberg, Virginia Van Dalson ve Darshana Udayanganie’nin araştırmları, yakında Çevre Ekonomisi ve Politikası Dergisi'nde yayınlanacak. Önerilerde, Avrupa ve ABD'nin, yabancı ülkelerin karbon emisyonlarını düşürmesi için, 2026 yılına kadar sınır düzenleme vergilerini kabul etmesinin önemine vurgu yapılacak. Hultberg ve Udayanganie; Paris Anlaşması, Kyoto Protokolü ve Montreal Protokolü gibi dünyanın çevre politikası anlaşmalarının eksiklikleri olduğu için bu vergilerin gerekliliğini öne sürüyorlar. Hultberg, en iyi çözümün tüm ülkelerin birlikte çalışması ve bu uluslararası anlaşmaları yapması olduğunu düşünüyor. Udayanganie ise bir malın üretiminin yarattığı karbon içeriği miktarını hesaplayıp, üreten ülkeye uygulanan vergiyi ekleyerek ve buna bağlı olarak ürünün küresel fiyatını artırarak çevreye fayda sağlayan eylemleri teşvik etmenin önem arz ettiğini düşünüyor.

Sınır vergi düzenlemesiyle beraber Avrupa ve ABD gibi ülkelerden gelişmekte olan ülkelere aktarılan karbon emisyonları azaltılabilir. Türkiye’nin Avrupa’nın çöp merkezine dönüşmesine de -en azından- uluslararası bir müdahale gelmesi fırsatı da elde edilebilir. Çevresel ve ekonomik eylemi birleştiren bir strateji, iklim değişikliğiyle mücadelede en iyi seçeneği sağlayabilir. Bu kombinasyonun firmaları bir ülkedeki çevreyi temizlemeye veya bir başka ülkenin çevresine zarar veren eylemleri kendi ülkelerinde gerçekleştirmeye zorlayabilir. Emisyonların gelişmiş ülkelerden daha zayıf veya çevre düzenlemesi olmayan ülkelere taşınması olan karbon kaçağı gibi kavramları durdurmada uzun bir yol kat edebilir.

Çalışmayı yürüten araştırmacılar, iklim ve iktisatı buluşturan politikaları matematiksel olarak birleştirme ve nasıl uygulayacaklarını öğretme konusunda daha ılımlı bir sistem kurmak istiyor. Böylelikle doğayı koruma alanında çalışan kişilere ve kurumlara da bu sistemi öğretmek kolay hale getirilebilir. Çünkü iktisat literatürünün çoğunda temel sorun, kullanılan modellerin son derece soyut ve matematiksel olarak oldukça zorlayıcı olması. Bu durum, ilgili iklim modellerini ilgili kişilere ve kurumlara, hem ekonomi hem de matematik perspektifinden öğretmeyi de zorlaştıracaktır. Dolayısıyla, teorinin matematiksel ekonomi çerçevesinde modellenmesinde, daha anlaşılır bir metot geliştirilmesi önem arz etmektedir. Konu üzerinde çalışan akademisyenler, bu alanda yeni bir literatür yaratmayı hedeflemektedir.