Bütçe açığının enflasyon üzerindeki etkisi: 1980 – 2019 yılları arasında Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmada, bütçe açığının, enflasyon ile ilişkisi teorik ve ampirik olarak incelenmiştir. Bu bağlamda, Türkiye'nin 1980 – 2019 yılları arasındaki Bütçe dengesi, enflasyon oranları, faiz, GSYIH, kredi hacmi gibi makroekonomik göstergeler ekonometrik testler yardımı ile araştırılmıştır. Çalışmada, Kamu maliyesi bütçe açığı, GSYİH, reel efektif döviz kuru, kredi hacmi ve faiz oranının enflasyon üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Literatürde sahte regresyon olarak adlandırılan problemle karşılaşılmaması için ampirik analizin ilk aşamasında, incelenen altı değişkenin (enflasyon, bütçe dengesi, GSYİH, faiz oranı, reel efektif döviz kuru, kredi hacmi) birim kök ve durağanlık analizleri yapılmıştır. Birim kök ve durağanlık analizi için ise teorik temelleri birbirinden farklı üç birim kök testi uygulanmış ve elde edilen sonuçlar bir arada değerlendirilmiştir. Tüm değişkenler için farklı önem seviyelerinde, birim kök varlığını ifade eden temel hipotezin reddedildiği anlaşılmıştır. Bu durumda çalışmanın güvenilirliğini arttırmak amacı ile Phillips-Perron Birim Kök Testi (Düzey Değerler) ile birinci farkları alınarak çalışma genişletilmiştir. ADF ve PP birim kök testlerinin her ikisi de yapısal kırılmaların dikkate alınmadığı geleneksel birim kök testlerindendir. Veri setine uygulanan Koşullu Hata Düzeltme Modeli / Conditional Error Correction Regression (CEC), F ve T sınır testleri, Eşbütünleşme Modeli / Uzun Dönem Katsayı Tahmini, Hata Düzeltme Modeli / Kısa Dönem Modeli Tahmini, VAR Granger Nedensellik analizi sonucunda çalışmaya konu edilen Bütçe açığı – enflasyon belirleyicilerinden olan değişkenlerin birçoğunun birbirini tek yönlü veya çift yönlü etkiledikleri anlaşılmıştır. Elde edilen deneysel sonuçlardan hareketle, Bütçe açığından enflasyona doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi var olduğu sonucu ifade edilmektedir. Türkiye'nin enflasyon oranını azaltmaya yönelik politikalar geliştirilmesi, maliye politikası ve para politikasını eşgüdümlü hareket edecek hale getirmesi ve yapısal reformlara ağırlık verilmesi gereksinimi olarak ortaya çıkmaktadır.

In this study, the relationship between budget deficit and inflation has been examined theoretically and empirically. In this context, macroeconomic indicators such as Turkey's budget balance, inflation rates, interest rates, GDP and credit volume between 1980-2019 were analyzed with the help of econometric tests. In the study, the effects of public finance budget deficit, GDP, real exchange rate, loan volume and interest rate on inflation were analyzed. In order not to encounter the problem called spurious regression in the literature, unit root and stationarity analyses of six variables (inflation, budget balance, GDP, interest rate, real effective exchange rate, credit volume) were made in the first stage of the empirical study. analysis. For unit root and stationarity analysis, three-unit root tests with different theoretical foundations were applied and the results were evaluated together. It was understood that the basic hypothesis expressing the existence of a unit root for all variables with different significance levels was rejected. In this case, in order to increase the reliability of the study, the study was expanded by taking the first differences with the Phillips-Perron Unit Root Test (Level Values). ADF and PP unit root tests are traditional unit root tests that do not take into account structural breaks. Conditional Error Correction Model / Conditional Error Correction Regression (CEC), F and T bounds tests applied to the data set, Cointegration Model / Long-Run Coefficient Estimation, Error Correction Model / Short-Run Model Estimate, VAR Granger Many variables that are determinants of inflation can be interconnected in one direction or another. affects it bidirectionally. Based on the empirical results obtained, it is stated that there is a one-way causality relationship between the budget deficit and inflation. There is a need for Turkey to develop policies to reduce inflation, coordinate fiscal and monetary policies, and focus on structural reforms.