Uzak doğu asya ülkerinden türkiye'ye gelen turist sayısına etki eden ekonomik faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi

Abstract

İnsanların gezmeyi ve değişik yerler tanıma isteğini keşfetmesi ve yaygın hale gelen turizm olgusu zamanla sınırları aşmış ve uluslararası bir nitelik kazanmıştır. Bunun sonucunda küresel ilgi alanına sahip bir sektör olmuştur. Türkiye'de bacasız fabrika olarak nitelendirilen turizmi gerek iç turizm gerekse dış turizm anlamında daha önce değerlendirmeler yapılmıştır, Özellikle dış turizmin ülke ekonomisine kazandırdığı döviz girdisini artırmak için çok yönlü çalışmalar yapılmıştır. Ancak; görülmüştür ki bu çalışmalarda panel veri analizi yönteminin kullanılmasının sınırlı kaldığı anlaşılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Uzak Doğu Asya ülkelerinden Türkiye'ye olan turizm talebini etkileyen ekonomik faktörlerin etkisinin 2002-2013 yıllar turizm verilerine göre Çin, Japonya, Tayland, Singapur, Malezya, Filipinler, Endonezya, Güney Kore ülkeleri açısından FMOLS (Tam modifiye edilmiş panel veri analizi) yöntemi ile incelemektir. Elde edilen tespitlerin turizm sektörünün karar alma sürecinde faydalanmalarına sunmaktır. Çalışmada yöntem olarak elde edilen verilerin panel veri analizi çerçevesinde değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, Türkiye'ye uzak doğuda yer alan sekiz ülkeden gelen turistler için bir panel veri analizi yapılmıştır. Literatürde turizm talebinde belirleyici öneme sahip makro-ekonomik parametreler olan gelir, döviz kuru, göreceli fiyatlar, gecilmeli turizm talebi, küresel finansal kriz, 11 Eylül Etkisi ve döviz kurları yer almıştır. Bu araştırmada da söz konusu temel parametrelere yer verilerek temel oluşturulmuştur. Parametrelere ait ön-testler yapılarak, kurulacak ekonometrik model öngörülmüştür. Sektör fiyatları ve seyahat maliyetleri ile turizm talebi arasında öngörüldüğü üzere negatif ve güçlü, döviz kurlarıyla turizm talebi açısından ise pozitif ve güçlü ilişki olduğu belirlenmiştir. Tam modifiye edilmiş panel regresyon analiz sonucunda, turizm talebinin ekonomik faktörlere göre değişim gösterdiği, grup ortalama tahmin edicisi kullanılarak modeli analiz ettiğimizde sonuçlar ülkelere göre değişiklik gösterdiğini saptanmıştır.

The pursuit of travel and discovering new places have made tourism a prime interest and lead tourism to gain an international character. In this context, tourism has been recognized as a global sector. Studies on tourism development in regards to both domestic and international tourism have been conducted to analyze the contribution of tourism to the economy and the extent tourism creates influx of foreign exchange. Nevertheless, there are limited studies that examines international tourism demand in the context of panel data analysis. The purpose of this theses is to examine the effects of economic factors on inbound tourism demand to Turkey for he period of 2002-2013 from China, Japan, Thailand, Singapore, Malaysia, Philippines, Indonesia, and South Korea using the Fully Modified Ordinary Least Squares (FMOLS) technique. The analyses are conducted utilizing the FMOLS in order to determinants of tourism demand to Turkey from abovementioned countries. Following tourism demand literature, income, prices, and bilateral exchange rates between Turkey and respective countries were modeled as a function of tourism demand. Unit root tests and panel co-integration tests were conducted prior to conducting the FMOLS analysis. The results from the FMOLS analysis showed that prices and costs have negative and statistically significant effects on tourism demand, while income and bileteral exchange rates have positive and statistically significant effects on tourism demand. The results however vary for respective countries. The practical implications are discussed..