Türk Ulusal Kimliğinin İnşasında Orta Asya Etkisi

Abstract

Osmanlının son döneminde, özellikle 1908 sonrası, iki tür ulusalcılık yaklaşımı ortaya çıkmıştı. Bu iki tür ulusalcılık anlayışı, genel olarak ulusalcılık yaklaşımlarda model olarak ortaya konulan Fransız ve Alman tarzı bir içeriğe sahiptiler. Osmanlı-Türk modernleşmesinin başlangıç döneminde ortaya çıkan iki farklı ulusalcılık yaklaşımları, Türk kültür hayatında önemli roller oynayan Selanik ve İstanbul şehirleri üzerinden ifade edilmişti. Selanik ekolü; Balkan kökenli aydınların, daha çok Fransız tarzı ulusalcılık anlayışını, İstanbul ekolü ise, Orta Asya kökenli aydınların oluşturduğu ve de Alman tarzı ulusalcılık yaklaşımına yakın bir anlayışı temsil etmekteydi. Her iki yaklaşım da bazı konularda benzerliklere sahip olsa da ulusun ve ulusal kimliğin inşasında öncelik verdiği konular bakımından farklılıklar içermekteydi. Bu çalışma da Osmanlının modernleşme aşaması ile Cumhuriyet’in ilk döneminde henüz inşa aşamasındaki Türk ulusalcılığının ve kimliğinin içerik kazanımındaki yaklaşımları ele alarak özellikle Orta Asya etkisi üzerinden bu süreci analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Two types of nationalism emerged in the last period of the Ottoman Empire, especially after 1908. These two types of nationalism approaches generally have a similar content to French and German style nationalism which are presented as models in nationalism studies. Two different approaches to nationalism, emerged in the early periods of the Ottoman-Turkish modernization, were expressed through the cities of Thessaloniki and Istanbul which played important roles in Turkish cultural life. While the Thessaloniki School represents mostly the French-style nationalism of Balkan-origin intellectuals, the Istanbul school was formed by the Central Asia-origin intellectuals, represeting the nationalism aprroach close to the German-style nationalism. Although both approaches were similar in some respects, they adopted different perspectives in terms of priorities for the constuction of nation and national identity issues. This study aims to analyze particularly the influence of Central Asia on the process of content construction of Turkish nationalism and identity which was still in development during the modernization phase of the Ottoman Empire and the first phase of the Republic by taking into consideration all the approaches.