Havayolları işletmelerinde tehlikeli madde kargolarının yarattığı sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Dünya ticaretinde kargoların havadan taşınması, varış sürecinin kısa olması nedeniyle diğer taşımacılık sektörlerinden daha avantajlı durumda olmasını sağlamış, emniyet unsuru da eklendiğinde tercihte ön sıralarda yerini almıştır. Birleşmiş Milletler Komitesi "United Nations Subcommittee of Experts on the Transport of Dangerous Goods" tarafından tehlike içeren maddelerin kimyasal, fiziksel ve nükleer özellikleri dikkate alınarak tanımlanıp sınıflandırılmasıyla, IATA DGR Kitabında Tehlikeli Maddeler listesinde belirtilen maddelerin ulusal ve uluslararası nakliyesinde Havayolu taşımacılığı önemli bir yere oturmuştur. Tehlikeli Maddelerin havadan taşınması, yolcu uçakları ve kargo uçaklarıyla yapılırken, taşınan kargoların oluşturabileceği tehlikeleri göz ardı etmemek gerekir. Bilhassa bu tehlikeler uçağa zarar veriyor, hatta kaza yapmasına neden oluyorsa, maddi ve manevi kayıpların yanı sıra can kayıpları da yaşanıyorsa, konunun ehemmiyeti daha da öne çıkmaktadır. Farklı sınıf ve özelliklerde olan birçok tehlikeli maddenin paketlenmesi, etiketlenmesi, dokümantasyonunun hazırlanmasında ve gönderilerin uygun şartlarda nakliyesinin sağlanmasında rol alan, başta göndericiler, kargo acenteleri, elleçleme (handling) personeli, havayolu (operatör) personeli, yükleyiciler (load master), uçuş harekat uzmanları (dispeçer), uçağın pilotları ve kabin memurları bu sorumluluk zincirinde yer almaktadırlar. Bu zincirin her halkasının güçlü olması, oluşabilecek istenmeyen bir tehlikeli madde kazasını önleyecek, taşımanın güvenle yapılmasını sağlayacaktır. Teknik çalışma birimi olan Havayolu işletmelerinde olması gereken bu emniyet zincirinin bir halkasının görevin önemsenmemesi, ihmal edilmesi ya da gerekliliklerin tam yerine getirilmemesi nedeniyle kopması durumunda, işletmede var olan emniyet sisteminin zarar görmesi hatta çökmesi kaçınılmaz olacaktır. Zararın sadece emniyetle sınırlı kalmayıp, uçağın düşmesi ya da büyük zarar görmesi halinde işletmenin uğrayacağı can kayıpları ve maddi kayıpların bedeli çok yüksek olmaktadır. Maddi kayıplar beraberinde prestij kaybını da getirmekte olup, havayolu işletmesinin tamamen kapanmasına da yol açabilmektedir. Bu çalışmada havayolu işletmelerinin taşıdığı tehlikeli maddeler nedeniyle uğradığı maddi zararlar ve can kayıplarının önlenmesinde izlenecek çözüm odaklı öneriler ele alınarak, tehlikeli madde kazalarını önlemedeki rolü ayrıntılarıyla incelenmiştir.

Air transportation in the world trade has made it more advantageous than the other transportation sectors due to the short arrival period, and when the safety element is added, it has taken the first place in the preference. Air transport has become important in the national and international transport of substances listed in the IATA DGR Book by the classification and classification of dangerous substances by physical, chemical and nuclear properties by the "United Nations Subcommittee of Experts on the Transport of Dangerous Goods". When transporting Dangerous Goods by air, by passenger aircrafts and cargo aircrafts, it is important not to ignore the dangers posed by the cargoes carried. Especially if these dangers cause damage to the aircraft or even cause an accident, as well as loss of life as well as material and moral losses, the importance of the issue becomes more prominent. Shipper, cargo agent, handling personnel, airline personnel, load masters, aircraft dispatchers, pilots and cabin attendants has responsibility in this chain of security. The strength of each link of this chain will prevent an undesirable accident of dangerous substances and ensure safe transportation. In the event that a ring of this safety chain, which should be present in the technical working unit of the Airways, breaks down due to negligence or failure to fulfill the requirements, the existing safety system will be damaged or even collapsed. The damage is not limited to safety, but the loss of life and financial losses incurred by the company in the event of an aircraft falling or major damage is very high. Financial losses bring about loss of prestige and may lead to the complete closure of the airline. In this study, solution oriented suggestions to be followed in the prevention of financial losses and loss of lives caused by dangerous goods carried by airline companies will be discussed and their role in preventing dangerous goods accidents will be examined in detail.