Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış lise öğrencilerinin metakognitif işlevleri ile matematik muhakeme becerilerinin ilişkisinin davranışsal ve nörokognitif yöntemlerle değerlendirilmesi

Abstract

DEHB biyolojik, psikolojik ve sosyal kavramları da kapsayan nörodavranışsal bir bozukluktur ve doğası gereği muhakeme becerilerinde sorunlar yaratmaktadır. Matematiksel muhakeme becerisi ise bireylerin neredeyse tüm yaşam olaylarında karşımıza çıkmaktadır. Bir bilgiyi edinebilmek için bazı bilişsel süreçlerden geçmemiz gerekmektedir ve bilişsel süreçlerden geçerken, kişinin ne yaptığını, nasıl yaptığını, sonucunda neler olacağını kestirebilmesi ise farkındalık durumunu göstermektedir. Amaç: Bu çalışma DEHB tanısı almış lise öğrencilerinin metakognitif işlevleri ile matematik muhakeme becerilerinin ilişkisinin davranışsal ve nörokognitif yöntemlerle değerlendirilmesi amacı ile yapılarak kavramlar arası ilişkinin irdelenmesi amaçlandı. DEHB tanılı kişilerin metakognitif işlevleri ile matematik muhakeme becerileri arasındaki ilişki hakkında bilgi sahibi olabilmek adına bu çalışma yapılacaktır. Yöntem: Bu çalışmada İstanbul ili, Beylikdüzü ilçesinde eğitim görmekte olan DEHB tanılı, 14-17 yaş, 110 lise öğrencisine, kişisel bilgi ve sosyodemografik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla Sosyodemografik bilgi formu, matematiksel muhakeme yeteneklerinin belirlemesi amacıyla Matematiksel muhakeme beceri düzeyi belirleme ölçeği ve üstbilişsel becerilerin değerlendirilmesi amacıyla Üstbiliş Ölçeği dağıtılmıştır. Kesitsel-tanımlayıcı araştırma modeli kullanılarak yürütülen ve gönüllülük esasına dayanan veri toplama sürecinde tüm katılımcılara onam formu imzalatılmıştır. Verilerin hepsi niteliklerine uygun yöntemler ile istatiksel analize tabi tutulmuştur. Toplanan veriler, SPSS programına aktarılmış̧ ve istatistiksel analizler ile yorumlanmıştır. Bulgular: Çalışmamızda; Katılımcıların üst biliş düzeyi ile matematiksel muhakeme beceri düzeyi arasında, pearson korelasyon analizi sonucuna göre üst biliş düzeyi ile matematiksel muhakeme beceri düzeyi arasında pozitif yönlü düşük seviyede bir ilişki olduğu (p=0,019; r=0,220), bu durumun ise öğrencilerin üst biliş düzeylerinde bir artış olduğunda, matematik muhakeme beceri düzeylerinde de düşük seviyede bir artış olacağı anlamına geldiği düşünülmektedir. Katılımcıların matematiksel muhakeme beceri algılarının yaş gruplarına göre farklılıklarının anlamlılık gösterip göstermediğini belirlenmesi için yapılan anova testi sonucuna göre; Matematiksel muhakeme beceri düzeylerinin yaş gruplarına göre istatiksel olarak anlamlı farklılığa sahip olduğu görülmüştür (F=13,801,p=0.000, p<0.01). Yaş durumu 14 yaş (x =64,27) olanların matematiksel muhakeme beceri düzeylerinin 16 yaş (x=90,42) ve 17 yaş (x=90,00) olanlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Farkın hangi gruplardan kaynaklandığının belirlenmesi için post hoc test grupları içerisinden Scheffe testi kullanılmıştır. 28 maddeden oluşan üst biliş düzeylerine ait güvenilirlik katsayıları incelendiğinde güvenirlik düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir (Cronbach's Alpha= 0.893>0.70). 35 maddeden oluşan matematiksel muhakeme becerileri düzeyine ait güvenirlik katsayıları incelendiğinde güvenilirlik düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir (Cronbach's Alpha= 0.744>0.70). Sonuç: Yürütülen bu araştırmanın çıkış sorusu olan üstbiliş ve matematiksel muhakeme beceri düzeyi arasında ki ilişki, alan yazınla uyumlu olarak ; Katılımcıların üst biliş düzeyi ve matematiksel muhakeme beceri düzeyinin istatiki açıdan anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu sonucunu göstermektedir. Sonuçlar, üst biliş düzeyi ile matematiksel muhakeme beceri düzeyi arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğunu, bu durumun ise öğrencilerin üst biliş düzeylerinde olumlu yönde bir gelişme yaşandığında, matematiksel muhakeme beceri düzeylerinde de bir gelişme görüleceğini düşündürmektedir.

ADHD is a neurobehavioral disorder that includes biological, psychological and social concepts, and by its very nature causes problems in reasoning skills. Mathematical reasoning is seen in almost all life events of individuals. In order to obtain information, we need to go through some cognitive processes, and when one goes through cognitive processes, one's ability to predict what he is doing, how he does it, and what will happen as a result shows his awareness. Aim: The aim of this study was to evaluate the relationship between metacognitive functions and mathematical reasoning skills of high school students diagnosed with ADHD with behavioral and neurocognitive methods. This study will be conducted in order to have information about the relationship between metacognitive functions and mathematical reasoning skills of people with ADHD. Method: The aim of this study was to determine the personal information and sociodemographic characteristics of ADHD, 14-17 years old, 110 high school students studying in Beylikdüzü district of Istanbul. Metacognition Scale was distributed. Consent form was signed for all participants in the voluntary data collection process conducted using cross-sectional descriptive research model. All data were subjected to statistical analysis by appropriate methods. The collected data were transferred to SPSS program and interpreted with statistical analysis. Results: In our study; According to the result of pearson correlation analysis, there is a positive low level relationship between the metacognition level and the mathematical reasoning skill level of the participants (p = 0.019; r = 0.220). When there is an increase, it is thought that there will be a low increase in mathematical reasoning skill levels. According to the anova test conducted to determine whether the participants' mathematical reasoning skills perceptions differ according to age groups; It was observed that mathematical reasoning skill levels had a statistically significant difference according to age groups (F = 13,801, p = 0.000, p <0.01). It was determined that the mathematical reasoning skill levels of those whose age was 14 years old (x= 64.27) were higher than those who were 16 years old (x= 90.42) and 17 years old (x= 90.00). Scheffe test was used among post hoc test groups to determine which groups the difference originated from. When the reliability coefficients of metacognition levels consisting of 28 items were examined, it was determined that the reliability level was high (Cronbach's Alpha = 0.893> 0.70). When the reliability coefficients of the level of mathematical reasoning skills consisting of 35 items were examined, it was determined that the level of reliability was high (Cronbach's Alpha = 0.744> 0.70). Conclusion: The relation between metacognition and mathematical reasoning skill level which is the exit question of this research, is consistent with the literature; It shows that the participants' metacognition level and mathematical reasoning skill level have a statistically significant relationship. The results suggest that there is a positive relationship between metacognition level and mathematical reasoning skill level, and this situation shows that when there is a positive development in metacognition levels, an improvement in mathematical reasoning skill levels is seen.