Basketbol hakemlerinin bilişsel duygu düzenleme düzeyleri ile karar verme becerilerinin incelenmesi

Abstract

Çalışmanın temel amacı basketbol hakemlerinin bilişsel duygu düzenlemeleri ile karar verme becerileri düzeylerinin incelenmesidir. Diğer bir amacı ise hakemlerin kişisel özelliklerine göre karar verme becerileri ile bilişsel duygu düzenleme durumlarının değerlendirilmesidir. Araştırma; nicel araştırma modeli esas alınarak hazırlanmıştır. Araştırmada mevcutta olan bir durumun ortaya çıkmasına yönelik bir amaçla betimsel ve ilişkisel taramaya yönelik bir yöntem tercih edilip uygulanmıştır. Gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, Türkiye Basketbol Liglerinde aktif olarak hakemlik yapan bireyler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubu ise (n= 170) katılımcıdan müteşekkildir. Araştırmada yer alan katılımcılara kişisel bilgi formu, bilişsel duygu düzenleme ve karar verme stilleri ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler IBMM SPSS 25 paket programına aktarılmış olup, Bağımsız örneklem T testi ve Oneway ANOVA analizleri gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel olarak p<0,05 istatistiksel olarak anlamlılık kabul edilen değer olarak kabul görmüştür. Sonuç olarak, kabul etme ve pozitif gözden geçirme alt boyutlarında erkekler yönünde diğerlerini suçlamak boyutunda ise kadınlar yönünde anlamlı olduğu belirlenmiştir. Kadın basketbol hakemlerinin daha fazla erteleyici karar verme stili eğilimi gösterdikleri, erteleyici karar verme stilinin cinsiyete göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Yaş arttıkça kendini suçlama düzeyinin azaldığı, başka bir ifadeyle, yaş arttıkça yaşanan olumsuzlukların daha az üzerinde durulduğu belirlenmiştir. Basketbol hakemlerinin yaşlarının karar verme stilleri üzerinde etkili olmadığı, benzerlik gösterdiği saptanmıştır. B klasman basketbol hakemlerinin yaşanan olaylarda kendini daha fazla suçladığı A klasman hakemlerin ise yaşan olumsuzluklarda daha iyimser bir tutum sergiledikleri anlaşılmaktadır. C klasman hakemlerin ise bakış açısına yerleştirme boyutunda yaşanılan olayın diğer olaylarla kıyaslanarak öneminin azaltıldığı görülmektedir. Katılımcıların klasmanlarına göre karar verme stilleri dikkatli karar verme ve panik karar verme alt boyutlarında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Basketbol hakemlerinin sahip olduğu eğitim düzeyinin bilişsel duygu düzenleme; bakış açısına yerleştirmek ve yıkım alt boyutunda belirleyici bir değişken olduğu saptanmıştır. Eğitim değişkenine göre karar verme stilleri, karar vermede öz saygı alt boyutunda istatiksel açıdan anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Tecrübe arttıkça basketbol hakemlerinin yaşanan olumsuzluklara rağmen olumlu yönlere odaklanmayı daha iyi yaptıkları anlaşılmaktadır. Diğer alt boyutlarında ise anlamlı bir farklılığın açığa çıkmadığı belirlenmiştir. Katılımcıların tecrübelerine göre karar verme stillerinde tüm alt boyutlarda anlamlı farklılığın açığa çıkmadığı, benzer özellik gösterdikleri sonucuna erişilmiştir.

The main purpose of the study is to examine the cognitive emotion regulation of basketball referees and their decision-making skills. Another aim is to evaluate the decision-making skills and cognitive emotion regulation status of referees according to their personal characteristics. Research; It was designed according to the quantitative research model, and a method for descriptive and relational scanning, which aims to reveal the current situation, was preferred. The universe of the research consists of individuals who are active referees in Turkish Basketball Leagues. The sample of the study (n= 170) consists of participants. Personal information form, cognitive emotion regulation and decision-making styles scale were applied to the participants. The obtained data were transferred to the IBMM SPSS 25 package program, Independent sample t test and Oneway ANOVA analysis were applied. Statistically, p<0.05 was accepted as statistically significant. As a result, it was determined that it was significant in the direction of men in the sub-dimensions of acceptance and positive review, and in the direction of women in the dimension of blaming others. It has been determined that female basketball referees tend to have more procrastinating decision-making styles, and the procrastinating decision-making style differs according to gender. It was determined that as the age increased, the level of self-blame decreased, in other words, the negativities experienced were less emphasized as the age increased. It has been determined that the ages of basketball referees do not affect their decision-making styles and show similarities. It is understood that the B classification basketball referees blame themselves more in the incidents, and the A classification referees display a more optimistic attitude in the negative situations. On the other hand, it is seen that the event experienced in the dimension of placing in the perspective of the C classification referees has been reduced by comparing it with other events. It was determined that there was a significant difference in the sub-dimensions of careful decision making and panic decision making according to the classification of the participants. Cognitive emotion regulation of the education level of basketball referees; It was determined that it was a determinant variable in the sub-dimension of putting it in perspective and destruction. It has been determined that there is a statistically significant difference in the decision-making styles and self-esteem sub-dimensions according to the education variable. As the experience increases, it is understood that basketball referees are better able to focus on the positive aspects despite the negativities. It was determined that there was no significant difference in other sub-dimensions. According to the experiences of the participants, it was determined that there was no significant difference in all sub-dimensions of decision-making styles and that they showed similar characteristics.