Tükenmişlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Anaokulu öğretmenleri örneklemi

Abstract

Tükenmişlik kavramı, kişisel olarak deneyimlenen, ruhsal isteklerin fazla bulunduğu mekanlarda çalışma saatlerinin fazlalığı sonucunda meydana gelen, bedensel çökkünlük, umutsuzluk, zorunluluk, olumsuz bir öznelliğin oluşması, hayata, çalışma arkadaşlarına ve iş yerine yönelik negatif düşüncelerin oluşması gibi durumlar olarak açıklanmaktadır. Tükenme kavramının sadece mesleki alanda değil, sosyodemografik etmenlerin bazıları tükenmeye neden olabilmektedir. Bireysel nitelikler ve genel tutumlar çökkünlük yaşanmasında önemli bir yere sahiptir. Tükenmişlik farklı iş alanlarında kıyaslama yapıldığında en fazla öğretmenlik mesleğinde görüldüğü ifade edilebilir. Bunun nedeni olarak da öğretmenlik mesleğinin daima özveri gerektiren, iletişimde etkin olmayı ve duygusal anlamda da kişiyi yoran bir meslek olmasıdır. İş doyumu, bireylerin üretken, çalışkan, başarılı olmalarında önemli bir faktördür. Öğretmenlerin iş doyumunu belirlenmesinde çokça etken vardır. Maddi durum, işin şartlar, iş saatleri, idarecilerin davranış ve tutumları ve de bireysel farklılıkları bunlardan bazılarıdır. Amaç: Bu çalışmanın amacı anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini İstanbul ilindeki anaokulu öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi Avcılar, Küçükçekmece ve Beylikdüzü'nde bulunan özel anaokullarında çalışan 200 anaokulu öğretmeninden oluşmaktadır. Yapılan bu çalışmada kişisel bilgi formu, Maslach tükenmişlik sendromu envanteri- öğretmen formu, Minnesota iş doyumu ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Tükenmişlik ile iş doyumu arasında zayıf ve negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerde tükenmişlik artarken, iş doyumu azalmaktadır. Anaokulu öğretmenlerinin yaşına göre tükenmişlikte anlamlı farklılıklar bulunduğu görülmektedir. Anaokulu öğretmenlerinin yaşları artıkça, öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri artmaktadır. Anaokulu öğretmenlerinin çalışma süreleri artıkça öğretmenlerin "Duyarsızlaşması" azalmaktadır. Anaokulu öğretmenlerin gelir memnuniyetine göre "Dışsal Doyum"da anlamlı fark bulunduğu görülmektedir. Gelirinden memnun olan anaokulu öğretmenlerinde Dışsal Doyum, memnun olmayanlara göre yüksektir. Tartışma ve Sonuç: Tükenmişlik gerek yaşam doyumu gerekse iş doyumu üzerinde yordayıcı bir etkisi vardır. Bu sonuçlar her ne kadar örneklem grubu farklı olsa da bizim araştırmamızla benzer sonuçlar göstermektedir. Öğretmenler kişisel çaba ve başarılarını gerek maddi gerekse manevi açıdan hak ettiği karşılığı alamadıkları için tükenmişlik kaçınılmaz bir sonuç olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle derslerde öğrencilere verdiği emeğin karşılığını alamadığı zaman duygusal tükenmenin meydana gelebileceğini ve bu da öğretmenin iş doyumunu azaltabileceğini söyleyebiliriz. Tüm bunlar bir araya geldiği zaman kişinin yaşam doyumunu etkilemektedir. Ancak öğretmenin kişisel başarıları ve yaşam doyumu arttığında iş doyumunun da bundan etkilenerek artabileceğini düşünebiliriz. Öğretmenlerin iş yerlerinde bulundukları pozisyon (müdürlük, yöneticilik gibi) kişisel başarı olduğundan dolayı kişinin içsel doyumu daha yüksek olabilmektedir. Ancak öğretmen normal standartlarda çalışıp sabit düzey maaş aldığı zaman tükenmişlik seviyesinin artabileceğini ve bu durumda kişinin içsel doyumunu azaltabileceğini söyleyebiliriz.

The concept of burnout is explained as situations such as physical depression, hopelessness, necessity, the formation of negative qualities, the creation of negative thoughts towards colleagues and work place, which are experienced personally, in places where spiritual desires are excessive, as a result of excess of working hours. The concept of burnout can cause some of the socio-demographic factors, not just the occupational field, to be exhausted. Individual qualities and general attitudes have an important place in depression. Burnout can be expressed in teaching profession most often when benchmarked in different business areas. The reason for this is that the profession always needs to be self-sacrificing, a profession that is active in communication and asks emotionally. Job satisfaction is an important factor in making individuals productive, hardworking and successful. Teachers have many factors in determining job satisfaction. The financial situation, working conditions, working hours, attitudes and attitudes of administrators and individual differences are some of these. Aim: The aim of the current study is examine to relationship between burnot and job satisfaction on kindergarten teachers. Method: Universe of the studg is kindergarten teachers in Istanbul. Sample of the study is 200 kindergarten teachers who works on private schools in Avcılar, Küçükçemece and Beylikdüzü in Istanbul. Inform concept, Maslach burnout syndrome inventory- teachers form, Minnesota job satisfaction scale has used in the study. Results: There was a significant relationship between burnout and job satisfaction in the weak and negative direction. As the burnout increases in teachers, job satisfaction decreases. As the burnout increases in teachers, life satisfaction decreases. In this research, it is seen that there are significant differences in burnout according to the age of kindergarten teachers. The age of preschool teachers increases the burnout levels of teachers. There seems to be a significant difference in depersonalization according to the study period of kindergarten teachers. Kindergarten school teachers' working hours are decreasing. There is a significant difference in external satisfaction according to income satisfaction of kindergarten teachers. External satisfaction is higher in kindergarten school teachers who are satisfied with their income than those who are not satisfied. Conclusion: Burnout has a predictive effect on both life satisfaction and job satisfaction. Although these results are different from the sample group, they show similar results with our study. We can say that burnout is an inevitable result, since teachers do not get their personal efforts and achievements, both financially and spiritually. We can say that emotional exhaustion can occur, especially when the students do not get the value of the effort they give to the lessons, and this can decrease the job satisfaction of the teacher. When all this comes together, it affects a person's satisfaction with life. However, we can think that when the personal success and life satisfaction of the teacher increases, job satisfaction may also be affected by this. Because the position of teachers in the workplaces (such as directorate, manager) is personal success, the internal satisfaction of the person may be higher. However, we can say that when the teacher works at normal standards and gets a fixed level salary, the level of burnout may increase and in this case, it can decrease the person's inner satisfaction.