Acil ve afetlerde sağlık hizmetleri çalışanlarının algılanan aidiyet, algılanan stres ve problem çözme becerilerinin incelenmesi

Abstract

Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetlerinde çalışan sağlık personellerinin çalışma şekilleri bağlı oldukları kuruma olan aidiyetlerini etkileyen en önemli faktörlerdendir. Kurumlarına bağlılıklarının karşılaştıkları stres faktörleri ile birlikte problem çözme yeteneklerini etkileyip etkilemediğini irdelemek gerekmektedir. 24 saat nöbet usulü çalışmak fiziksel ve psikolojik sağlıklarını olumsuz yönde etkilemektedir. Çalışma şekilleri karşılaşılan stresin olumsuz etkilerini arttırmaktadır. 112 Acil Ambulans Servisi, Hastane Acili ve Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) çalışanlarının anlık karşılaştıkları sağlık problemlerini çözümleyecek, afet durumlarında hasta, yaralı ve insanları yönlendirebilecek seviyede bilgi ve beceriye sahip olması gerekmektedir. Yapılacak her türlü müdahale insan sağlığını doğrudan etkileyeceğinden dolayı hızlı bir şekilde karar vermek ve verilen kararı en uygun şekilde uygulayabilme gerekliliği yaşanılan stresi arttırmaktadır. Bu alanlarda çalışan personelin problem çözme becerilerinin üst seviyede olması beklenmektedir. Amaç: Bu araştırma; algılanan aidiyet duygusunun algılanan stres ve problem çözme becerileri üzerindeki ve birbirleriyle olan etkilerinin incelenmesi çıkan sonuçların değerlendirilerek Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetleri alanında çalışan personelinin daha etkin çalışması için öneriler sunulması amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmada Sosyodemografik Özellikler ve Bilgi Formu, Algılanan Aidiyet Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri olmak üzere 4 adet ölçek kullanılmıştır. Ölçekler Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetlerinde çalışan 510 kişiye uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi SPSS 16 paket programı aracılığı ile yapılmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik bilgileri frekans ve yüzde tablosu olarak gösterilmiştir. Ölçek puanlarının normallik sınamasında Çarpıklık (Skewness) katsayısı kullanılmıştır. Yapılan normallik sınamasında ölçek puanlarının normal dağılım gösterdiği tespit edildiğinden puanların sosyodemografik değişkenlerin karşılaştırılmasında bağımsız iki örneklem t testinden ve ANOVA testinden yararlanılmıştır. ANOVA testinde anlamlı farklılık görüldüğünde farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla LSD post hoc testi kullanılmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişki analizinde Pearson korelasyonu; algılanan stres ve algılanan aidiyet değişkenlerinin problem çözme becerileri üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Analizlerde güven aralığı %95 (anlamlılık düzeyi 0,05 p<0,05) olarak belirlenmiştir. Bulgular: Ölçme araçları ile toplanan verilerin tutarlılık katsayısını tespit etmek amacıyla Cronbach Alfa katsayıları hesaplanmıştır. Katsayı tablosuna göre; "Algılanan Stres Düzeyi Ölçeği" Cronbach Alpha katsayısı 0,86; alt boyutlarının Cronbach Alpha katsayıları 0,84 ve 0,81 olarak, "Algılanan Aidiyet Durumu Ölçeği" Cronbach Alpha katsayısı 0,86 olarak ve son olarak "Problem Çözme Envanteri" Cronbach Alpha katsayısı 0,91; alt ölçeklerin Cronbach Alpha katsayıları sırasıyla 0,80/ 0,82 / 0,71 / 0,74 / 0,80 ve 0,72 olarak tespit edilmiştir. Bu katsayılar ile veri setinin güvenilir olduğu kabul edilmiştir. Sonuç: Acil ve Afetlerde Sağlık Hizmetlerinde çalışan sağlık personellerinin stres, aidiyet ve problem çözme becerilerinin araştırıldığı çalışmada; Algılanan stresi yüksek olan bireylerin algılanan aidiyet düzeyleri düşük çıkmıştır. Nöbet (24 saat) ve mesai (08.00-17.00) şeklinde çalışan katılımcıların algılanan aidiyet ölçek puanları, nöbet (12 saat) şeklinde çalışan katılımcıların puanına göre anlamlı düzeyde daha yüksek çıkmıştır. Problem çözme beceri düzeyi yüksek olan bireylerin algılanan aidiyet düzeyleri de yüksek çıkmıştır. Problem çözme envanteri ölçek ve alt boyut puanlarının katılımcıların çalışma şekline göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Algılanan stresi yüksek olan bireylerin problem çözme beceri düzeyi düşük çıkmıştır. Algılanan stresi yüksek olan bireylerin aceleci yaklaşım, düşünen yaklaşım, kaçıngan yaklaşım, değerlendirici yaklaşım, kendine güvenli yaklaşım, planlı yaklaşım ve problem çözme becerisi düzeyleri düşük çıkmıştır. Algıladığı aidiyetin sağlık çalışanlarının problem çözme becerileri üzerinde anlamlı etkiye sahip olmadığı sonucu elde edilmiştir.

The way in which health personnel working in Emergency and Disaster Health Services work is one of the most important factors affecting their belonging to the institution they are affiliated with. It is necessary to examine whether their commitment to institutions affects the problem solving abilities together with the stress factors they face. Working 24 hours a day affects the physical and psychological health negatively. Working patterns increase the negative effects of stress. 112 Emergency Ambulance Service, Hospital and National Medical Rescue Team (UMKE) employees are required to have immediate knowledge and skills to resolve the health problems they face and to guide patients, injured and people in disaster situations. Because any intervention will directly affect human health, the need to decide quickly and to implement the decision in the most appropriate way increases the stress experienced. The problem solving skills of the personnel working in these areas are expected to be at the highest level. Purpose: This research; aims at analyzing the effect of sense of belonging annol the effect of the stress on problem solving skills Materials and Method: Sociodemographic Characteristics and Information Form, Perceived Stability Scale, Perceived Stress Scale and Problem Solving Inventory were used in the study. The scales were applied to 510 people working in Emergency and Disaster Health Services. The analysis of the quantitative data of the study was done by SPSS 16 package program. The socio-demographic information of the participants was shown as frequency and percentage table. Skewness coefficient was used in the normality test of scale scores. Since the scores of the scores were found to be normal in the normality test, independent two samples t-test and ANOVA test were used to compare sociodemographic variables. LSD post hoc test was used to determine the difference between the groups. Pearson correlation in the relationship between the scale scores; In order to determine the effect of perceived stress and perceived belonging variables on problem solving skills, multiple regression analysis was used. The confidence interval was 95% (significance level was 0.05 p <0.05). Findings: The Cronbach Alpha coefficients were calculated to determine the consistency coefficient of the data collected by the measurement tools. According to the coefficient table; Perceived Stress Level Scale "Cronbach Alpha coefficient is 0,86; Cronbach Alpha coefficients of the sub-dimensions were calculated as 0.84 and 0.81; Cronbach Alpha coefficient was 0.86; Cronbach Alpha coefficients of the subscales were found to be 0.80 / 0.82 / 0.71 / 0.74 / 0.80 and 0.72 respectively. These coefficients and the data set are considered to be reliable. Result: In the study which examined the stress, belonging and problem solving skills of health personnel working in Emergency and Disaster Health Services; Perceived belonging levels of individuals with high perceived stress were low. The perceived belonging subscale scores of the participants working as seizure (24 hours) and overtime (08.00-17.00) were significantly higher than those of the participants working as seizures (12 hours). The level of perceived belonging of individuals with high problem solving skill levels was also high. The problem solving inventory scale and sub-dimension scores did not show a significant difference according to the way the participants were working. The problem-solving skill of the individuals with high perceived stress was low. The individuals who have high perceived stress had low levels of hasty approach, thinking approach, avoidant approach, evaluative approach, self-confident approach, planned approach and problem-solving skills. It was concluded that the perceived belonging does not have a significant effect on problem solving skills of health workers.